کامران رحیم اف - استادیار گروه راه وترابری دانشگاه پیام نور مرکز تهران شمال تهران – ایران
سید هیمن حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران – راه وترابری دانشگاه پیام نور مرکز تهران شمال

تصادفات جاده ای بسیار جدی هستند ، اما در ایران زیاد به آن ها اهمیت داده نمی شود. تاثیرات مخرب تصادفات جاده ای در دنیا به طور عموم بر جامعه و به طور ویژه در اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است . نتیجه تصادفات جاده ای را می توان به شیوه ای ملموس یعنی برحسب شمار زندگی های از دست رفته اندازه گیری کرد، علاوه برآن برای محاسبات هزینه تصادفات لازم است هزینه های وارد بر وسایل نقلیه درگیر در تصادف نیز محاسبه گردد که در این زمینه به بررسی یک مدل محاسباتی در برآورد هزینه های وارد بر وسایل نقلیه درگیر در تصادفات پرداخته شده است ، در این مدل از اطلاعات شهرستان سقز استفاده شده است که بر مبنای نقشه های GIS راه ها به برآورد هزینه های وارد بر وسایل نقلیه در کلیه تصادفات جاده ای پرداخته شده است . سقز یکی از شهرهای غربی ایران در استان کردستان است ، این شهر مقام اول تصادفات در استان و مقام چهل وهفتم در کشور را دارا است . نزدیک به 1000 مورد تصادف هر ساله این شهر و جاده های آن را به یک مکان فاجعه بار تبدیل کرده است. می توان نتایج حاصل از وقوع این تصادفات را در دو حالت قابل اندازه گیری و غیر قابل اندازه گیری بدست آورد. هدف این مطالعه هزینه های وارد بر وسایل نقلیه درگیر در تصادفات جاده ای سقز و هم چنین شناسایی نقاط حادثه خیز با نرم افزار GIS است و روش کار به این ترتیب بود که اطلاعات و آمار موجود مربوط به تصادفات جاده ای از پایگاه اطلاعات تصادف و پلیس راهنمایی و رانندگی و شرک ت های بیمه و مراجعه به تعمیرگاه ها و صاحبان اتومبیل جمع آوری شد سپس اقدامات اولیه در مورد داده های خام برای استفاده از نرم افزار GIS انجام یافت. عوامل موثر بر تصادفات بدست آمده و در نهایت با انجام محاسبات و تحلیل خطی نقاط حادثه خیز شناسایی و تکنیک های GIS برای تشخیص هزینه های وارد بر وسایل نقلیه درگیر در تصادفات جاده ای مورد استفاده قرارگرفت که ناحیه شمال سقز ( جاده سقز به بوکان ) حادثه خیزترین و بیشترین میزان هزینه وارد بروسایل نقلیه و ناحیه جنوب شرقی کمترین حادثه و کمترین میزان هزینه های وارد بر وسایل نقلیه را در تصادفات جاده ای در بر می گیرد و سهم هر یک از وسایل نقلیه در تصادفات جاده ای تعیین شد که اتومبیل و موتورسیکلت بیشترین سهم و اتوبوس ومینی بوس کمترین سهم در تصادفات جاده ای براساس شاخص های سال 1394 را دارا می باشند. هزینه تعمیر و بازسازی انواع وسایل نقلیه در سال 1394 بیش از 4 میلیارد تومان بوده است ، کمترین هزینه برای تعمیر وسایل نقلیه 20 هزار تومان می باشد ، علاوه بر آن نقشه سقز در بر گیرنده هزینه تعمیرات می باشد. اندازه گیری ها و آمارهای وخیم نیاز و اقدام جدی را در مقابله با این مشکل می طلبد.

تصادفات جاده ای ، هزینه تعمیر وسایل نقلیه ، کاربرد GIS، ایمنی جاده