مجید کرمانی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، ایران، تهران
مینا آقایی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
فرشاد بهرامی اصل - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی همدان، ایران، همدان
غلامرضا گودرزی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، ایران، اهواز

آلودگی هوا از مهمترین مباحث مرتبط با محیط زیست می باشد که مواجهه با آن سبب اثرات بهداشتی متعددی شده و سلامت عموم را تهدید می کند. مطالعه حاضر با هدف کمی سازی و برآورد اثرات بهداشتی منتسب به دو آلاینده PM2/5 و O3 در شهرهای اصفهان، تبریز و ارومیه درسال 1390 با استفاده از مدل AirQ انجام شد. ابتدا داده های مورد نیاز از سازمان محیط زیست شهرهای تحت مطالعه اخذ گردید. آنالیزها و محاسبه پارامترهای مورد نیاز جهت کمی سازی، با برنامه نویسی در نرم افزار اکسل انجام گرفت و اطلاعات به مدل AirQ وارد شد. جزء منتسب و موارد اضافی فوت منتسب به هر دو آلاینده مذکور، برآورد گردید و نتایج بصورت موارد مرگ و بیماری در جداول و نمودارهایی ارایه شد. با در نظر گرفتن حد متوسط خطر نسبی، به ازای افزایش هر 10μg/m3 افزایش غلظت O3، خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی 0/5% و خطر مرگ ناشی از بیماری های تنفسی 1/3% افزایش داشته است. این در حالی است که تقریبا به ازای هر 10μg/m3 افزایش غلظت PM2/5، خطر مرگ 1/5% افزایش می یابد. کل مرگ منتسب به PM2/5 در اصفهان، تبریز و ارومیه به ترتیب حدود 585، 463 و230 مورد برآورد گردید که این میزان به طور میانگین حدود 5/77% از کل مرگ های این سه شهر را به خود اختصاص داده است. در شهر اصفهان و تبریز، تجمعی تعداد موارد مرگ ناشی از بیماری قلبی عروقی منتسب به ازن بترتیب 205 و 57 مورد و بستری به علت انسداد مزمن ریوی بترتیب 103 و 29 مورد برآورد گردید. گرچه خطر نسبی و مرگ و میر منتسب به آلاینده ها گاها کم به نظر می رسد اما بدلیل بزرگ و حساس بودن جمعیت های در معرض آلاینده های هوا، بار بیماری ها بسیار زیاد خواهد بود، بنابراین مسیولین مربوطه می بایست تلاش ها و اقدامات لازم را جهت کنترل آلودگی هوا و کاهش اثرات سوء آن بر سلامت عموم بکار گیرند.

کمی سازی؛ اثرات بهداشتی؛ PM2/5 و O3؛ مدل AirQ