ملیحه مودی - مدرس دانشگاه علمی کاربردی
علی گرایلی - مدرس دانشگاه علمی کاربردی

جنگ یکی از جلوه های بارز توسل به زور است . فرهنگ اصطلاحات حقوق بین الملل ، توسل به زور را به دو صورت مضیق و موسع تعریف کرده است : توسل به زور در مفهوم نخست ، عبارتست از هر گونه عمل قهر آمیزی که نتوان آن را اقدامی نظامی قلمداد کرد . اما در مفهوم دوم ، کلیه تدابیر و عملیات نظامی ، از جمله جنگ را نیز شامل می گردد . بنابراین جنگ را می توان از دید تاریخی ، سیاسی . اقتصادی . نظامی . جامعه شناختی ، ماوراء الطبیعه وعلم اخلاق مورد مطالعه و بررسی قرار داد . طبق نظر مورد قبول ، در جنگ یک پدیده آسیب شناسی اجتماعی و یک عامل تغییر شکل سیاسی دیده می شود . این عامل تغییر شکل سیاسی ، تجلی بسیار والای اراده کشوری است و جنگ یک خصیصه فوق العاده حاکمیت کشوری می باشد . ریمون آرون جنگ را یک اقدام اجتماعی می داند که ناشی از اراده اجتماعات سیاسی سازمان یافته است که به منظور غلبه یکی بر دیگری تحقق می پذیرد . طبیعی است ملاحظات مذکور از دید حقوقدانی که نظرش باید معطوف و محدود به مفهوم حقوق جنگ باشد ، مورد توجه نیست . در حقوق بین الملل ، جنگ شیوه اجبار همراه با اعمال قدرت و زور است که می توان آنرا از نظر حقوقی چنین تعریف کرد : جنگ به عنوان ((ابزار سیاست ملی)) ، مجموعه عملیات واقدامات قهرآمیز مسلحانه ای است که در چارچوب مناسبات کشورها (دو یا چند کشور) روی می دهد و موجب اجرای قواعد خاصی در کل مناسبات آنها با یکدیگر و همچنین با کشورهای ثالث می شود . در این جهت ، حداقل یکی از طرفین مخاصمه در صدد تحمیل نقطه نظر های سیاسی خویش بر دیگری است . به این ترتیب ، عملیات قهرآمیز مسلحانه وسیله و هدف تحمیل اراده مهاجم است . از تعاریف ارایه شده در بالا میتوانیم این چنین بیان داریم که جنگ به عنوان یک واقعیتی استثنایی و پدیده ای طبیعی می باشد که در طول تاریخ به کرات رخ داده است و به عنوان یک پدیده ای فراطبیعی جلوه گر نمی نماید بلکه پدیده ای طبیعی می باشد . در طول تاریخ جنگ های متعددی اعم از داخلی و بین المللی رخ داده است که منجر به کشته و زخمی شدن هزاران هزار انسان شده است . ویژگی جنگ، استثنایی بودن آن می باشد و طبعا قواعد مربوط به آن هم که به عنوان حقوق جنگ شناخته می گردد ،قواعدی استثنایی می باشد . حقوق جنگ شامل مجموعه اصول وقوایدی است که حاکم بر روابط میان کشوهای متخاصم با یکدیگر و یا میان کشورهای متخاصم با کشورهای بیطرف می باشد که کشورهای درگیر وبی طرف را به نوعی ملزم به رعایت آن حقوق می نماید.

جنگ، دیدگاه اسلام، دیدگاه حقوق بین الملل، جنگ و روابط کشورها