سمیرا فضایلی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه پیام نور واحد مشهد
محمود ولی زاده - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
ابراهیم مصطفوی مند - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور

شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum– graecum گیاهی یک ساله از تیره بقولات است ریشه ، برگ و بذر آن ارزش دارویی دارد دارای ترکیبات دارویی مهمی مثل پلی ساکاریدها ، گالاکتومننان ها، موسیلاژها و ساپونین های مختلف از قبیل دیوسژنین ، یایاموژنین و روغن های فرار و آلکالوییدهای از قبیل کولین و تری گونلین می باشد که برای درمان برخی بیماری ها از قبیل دیابت و آرتوروز ، برونشیت ، زخم معده و مشکلات گوارشی استفاده می شود. با توجه به پایین بودن مقدار بخشی از این ترکیبات مهم از کشت بافت و سلول برای تولید بهینه این نوع متابولیت های ثانوی استفاده می شود. همچنین در صورت تمایل به افزایش تولید به یزید ترکیبات در گیاه از طریق مهندسی ژنتیک وجود یک سیستم کشت بافت و باززایی عوامل گیاه یکی از اساسی ترین فاکتورها به شمار می رود. به منظور دستیابی به محیط کشت مطلوب جهت الغای کالوس و باززایی جنین، محیط کشت MS بازی غلظت های مختلف هورمون های NAA ( نفتالن استیک اسید ) و BAP مورد استفاده قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل با 15 تیمار مختلف و سه تکرار در هر تیمار انجام شد … اثرات تیمارها بر روی صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. بیشترین تعداد ریز نمونه ای تولیدکننده کالوس در تیمار با ترکیب هورمونی 0/5 با یک میلی گرم در لیتر NAA و 0/5 میلی گرم در لیتر BAP و یا 2 میلی گرم در لیتر BAP بود.بهترین تیمار از جهت الغای جنین سوماتیکیو باززایی ، تیمار با ترکیب هورمونی 0/5 میلی گرم در لیتر NAA بود.

باززایی ، شنبلیله، Trigonella foenum graecum ، کشت بافت، جنین