جواهر جعفرقلی زاده - دانشجوی کارشناسی حسابداری موسسه آموزش عالی ادیبان ، سمنان ، گرمسار ، ایران
مهدی ایزدبخش - مربی، موسسه آموزش عالی ادیبان ، سمنان ، گرمسار ، ایران

مهم ترین منبع تامین مالی هزینه های حاکمیتی دولت، مالیات است، به ویژه در کشورهایی مانند ایران که دولتتبرای تامین هزینه های خود بیشتر به درآمدهای فروش منابع طبیعی متکی است . در نتیجه توجه بیشتر به نقش مالیات ها دربودجه دولت و انجام اقداماتی به منظور افزایش سهم این نوع درآمدها از کل درآمدهای دولت ضرورت دارد. شناساییظرفیت های موجود مالیاتی و مقایسه آن با مالیاتی که وصول می شود می تواند دولت را در برنامه ریزی برای بودجه بندی براساس اتکای بیشتر به مالیات ها یاری دهد . روش برآورد ظرفیت مالیاتی در این مطالعه، استفاده از اطلاعات ارزش افزودهبخش ها و زیربخش های اقتصادی و تبدیل آنها با استفاده از اطلاعات سرشماری کارگاهی به ارزش افزوده سرانه بنگاه و کارکنو اعمال قوانین مالیاتی و محاسبه مالیات بنگاه است . مالیات ها به عنوان معمول ترین و مهم ترین منبع مالی برای تامیندرآمدهای عمومی و یکی از موثرترین ابزارهای سیاست های مالی دولت به شمار می روند . دولت می تواند بته واستطه آنبسیاری از خدمات اجتماعی و رفاهی را در خدمت مردم قرار دهد و به بسیاری از فعالیت ها و جریانات اقتصادی و اجتماعیسمت و سوی لازم را ببخشد . بالا بودن سهم منابع حاصل از فروش نفت و پایین بودن سهم وصولی های مالیاتی درترکیب منابع بودجه عمومی دولت ، علاوه بر آن که عوارض ناگواری را همچون وابستگی درآمد کشور به صدور یک کالادربر دارد ، اقتصاد کشور را از امکان استفاده موثرتر از مالیات ها برای اعمال سیاست مالی محروم ساخته است. در اینتحقیق با استفاده از داده های سری زمانی در ایران طی دوره 1387-1357 اصلی ترین عوامل موثر بر نسبت مالیات ها به تولید ناخالص داخلی، به عنوان شاخص مقبول در مطالعات جهانی، بررسی شده است. اندازه بخش کشاورزی به عنوان مهمترین بخش استفاده کننده از معافیت های مالیاتی به همراه عوامل موثر دیگر همچون میزان وابستگی بودجه به درآمدهاینفتی، عوامل فرهنگی، عوامل انگیزشی سازمانی برای سازمان وصول کننده مالیات، حجم اقتصاد زیر زمینی و وضعیتتوزیع درآمدها در این پژوهش مورد توجه قرارگرفته اند. کاربرد شیوه های تحلیلی- توصیفی و اقتصادسنجی با روش نشان داد که گسترش درآمدهای ناتی و سهم بخش کشاورزی با میزان وصول مالیات ها به تولید ناخالص داخلی، OLSرابطه ی معکوس و عوامل انگیزشی سازمانی رابطه مستقیم دارند .در این پژوهش به بررسی ظرفیت های مالیاتی وگسترش پایه های مالیاتی می پردازیم.

درآمدهای مالیاتی، پایه مالیاتی، عوامل موثر بر مالیات، ظرفیت مالیاتی