محمدباقر اسلامی اندارگلی - دانشجوی دکترای مکانیک سنگ، گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
احمد رمضانزاده - استادیار دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژیوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
کوروش شهریار - استاد دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
سهیل مشرفی - هیات علمی و مربی، گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه، سوادکوه، ایران

عدم شناخت صحیح رفتار وابسته به زمان یا خزشی سنگ ها و استفاده از مدل های رفتاری نامناسب در تحلیل پایداری فضاهای زیرزمینی از جمله تونل ها و کارگاه های معدنی، تونل های راه، انواع مغارها و مخازن ذخیره سازی گاز طبیعی،سیالات نفتی، باطله های اتمی و انرژی هوای فشرده منجر به خسارت های جبران ناپذیری می گردد. بر این اساس در چند دهه اخیر رفتار وابسته به زمان یا خزشی سنگ ها مورد توجه زیاد قرار گرفته و مدل های رفتاری مختلفی بر اساس عوامل تاثیرگذار بر رفتار خزشی هر سنگ ارایه شده است. از جمله مهمترین عوامل موثر بر رفتار خزشی توده سنگ ها ترکیب کانی های تشکیل دهنده سنگ، اندازه دانه ها یا بلورهای تشکیل دهنده سنگ، رطوبت، دما، زمان، شیوه بارگذاری، نرخ بارگذاری، نرخ کرنش و تناوب بارگذاری هستند. در این مقاله ضمن معرفی مهمترین انواع مدل های یک بعدی و چندبعدی رفتار وابسته به زمان یا خزشی سنگ ها، توانایی هر مدل را در نمایش هر یک از سه مرحله رفتار خزشی ارایه می گردد.

رفتار وابسته به زمان، مدل یک بعدی خزشی، مدل چند بعدی خزشی