رسول یازرلو - دکتری زمین شناسی مهندسی، هییت علمی دانشگاه غیرانتفاعی شمس گنبدکاووس
امید مجیدی حسن آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- مکانیک خاک و پی، دانشگاه غیرانتفاعی شمس گنبدکاووس
جواد قلی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران - زلزله، دانشگاه غیرانتفاعی شمس گنبدکاووس
مهدی اسدی - دکتری مهندسی عمران – سازههای آبی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد

خاک های واگرا، بخش وسیعی از ایران و جهان را پوشش داده اند. خاک های رسی واگرا زمانی که دارای آب منفذی با درصد بالای یون سدیم محلول در منافذش باشد، به راحتی فرسایش می یابد. پدیده واگرایی بعلت انحلال برخی یون هاو یا غلبه تنش برشی جریان آب بر مقاومت خاک های ریزدانه روی می دهد. استفاده از رس های واگرا بعنوان مصالح نفوذ ناپذیر در خاکریزها و سدهای خاکی می تواند منجر به مشکلات جدی از قبیل پایپینگ و گسیختگی ناشی از آن شود. دراین پژوهش خصوصیات منابع قرضه مورد استفاده برای مصالح نفوذ ناپذیر سد خاکی در حال ساخت گلمندره مورد بحثقرار گرفته است. به منظور تعیین خصوصیات مهندسی و پتانسیل واگرایی خاک رس، از هفت منابع قرضه مورد استفاده نمونه برداری شده و بر روی آنها آزمایشهای هیدرومتری مضاعف، پینهول و نیز آزمایشهای شیمیایی انجام شد. باتوجه به نتایج آزمایشات و نیز قضاوت مهندسی، پتانسیل برخی نمونه ها ناچیز و نمونه های دیگر نیز با پتانسیل واگرایی متوسط ارزیابی گردید.

خاک واگرا، پتانسیل واگرایی، آزمایش پینهول، سد گلمندره، آزمایشهای شیمیایی، هیدرومتری مضاعف