سهیلا طالبی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران شرق
حیدر جهانبخش - دکترای معماری و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران شرق

با تامل در معماری معاصر ایران، بنظر می رسد که به ندرت میتوان فضایی منطبق با هویت فردی و اجتماعی افرادیافت و دستیابی به یک معماری که موجب تعالی هویت انسان -از لایه های زیرین هویت فردی به عظیم ترین نوعهویت انسانی که هویت فرهنگی است - رویایی بیش نیست .بنابراین به نظر می رسد بحران هویت معماری ریشه درعدم شناخت و فهم کامل هویت انسان دارد. معماری در بعد مکان به عنوان ظرفی که گسستن از آن با زندگیانسان مقدور نیست با مراتب هویت انسانی در ارتباط است .ارتقای معماری و ایجاد مقبولیت آن در بین انسان ها ،به عنوان شاخه ای از هنر که ریشه در هویت فرهنگی افراد یک جامعه دارد موجب پیوند واعتلای هویت فردی، اجتماعی، قومی و ملی می گردد. روش پژوهش در این تحقیق از نوع توصیفی –تحلیلی و روش گردآوری داده ها بصورتاسنادی –کتابخانه ای است .این تحقیق سعی دارد با ارایه چهار چوب نظری پژوهش تاثیر هنر معماری به عنوان یکی از عناصر معرف فرهنگ جامعه انسانی را که به مثابه زنجیری پیوند دهنده افراد آن جامعه است بر هویت انسان درچهار سطح فردی ، جمعی ، قومی و ملی بررسی کند . یافتن عوامل موثر معماری بر سطوح هویتی انسان به عنوان زیرمجموعه ای از هویت فرهنگی و بکارگیری آنها در طراح ها منجر به ایجاد فضاهای مردم پسند و پیونددهندهاقشار مختلف جامعه می شود و به موازات آن شناخت هویت انسان و بکارگیری آن در معماری منجر به ایجاد فضاهایی مطابق با روحیات افراد و اجتماعات انسانی می گردد. در این پژوهش نتیجه می شود رابطه ای دوسویه میان هویت انسان و معماری وجود دارد. به صورتی که معماری با تلطیف روحیات انسانی و ایحاد بستری برای تعاملات انسانی برهویت فردی و اجتماعی تاثیر گذار است . نوع معماری هر قوم و ملیت نیز بر هویت قومی و ملی تاثیر دارد ودرنتیجه سلسله مراتب هویت انسان در چهار سطح فردی ، اجتماعی ، قومی و ملی بر هویت فرهنگی تاثیر گذار است.

هویت معماری ، فرهنگ ، هویت ملی و قومی، هویت فردی و اجتماعی، تعاملات اجتماعی، مراتب هویتی