مهران جوانمرد - استادیار دانشکده مهندسی، گروه عمران، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
فرهنگ فرخی - استادیار دانشکده مهندسی، گروه عمران، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
عباس درویش خاکسار - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران، گرایش مکانیک خاک و پی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

خاکهای رسی اغلب سبب ایجاد مشکلاتی در پروژههای عمرانی میشوند. ضعف مقاومتی و مشکلات تورمی در مواجهه با آب، از جملهی این مسایل است. یکی از راههای مقابله با این مشکلات، استفاده از مواد افزودنی شیمیایی همچون آهکجهت تثبیت خاک رس میباشد. اینگونه تثبیتکنندههای سنتی برای خاکهای رس عادی میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند. اما هنگامی که درصد سولفات خاک رس بالا باشد، واکنش میان کلسیم آهک با آلومینا و سولفات خاک رس سببایجاد کانی متورمشوندهای به نام اترینگایت میشود که جاذب آب بوده و موجب ایجاد تورم در خاک سولفاته میگردد. در مورد خاکهای رسی سولفاته و یا خاکهای در معرض سولفاتها، جهت جلوگیری از تشکیل اترینگایت، استفاده از تثبیت-کنندههای مدرن از جمله محلول تبادل یونی که فاقد کلسیم میباشند، از اهمیت قابل توجهی برخوردار میباشد. در اینپژوهش به منظور تثبیت خاک رس عادی و خاک رس سولفاته )با درصدهای مختلف سولفات(، از دو تثبیتکننده به نام- های محلول تبادل یونی سیبیآرپلاس و آهک استفاده شده است. جهت مقایسه تاثیر هر یک از این دو بر روی خاک، بهبررسی ضریب فشردگی و تورم خاک در آزمایش تحکیم پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که آهک در نمونههای غیرسولفاته موجب کاهش ضریب فشردگی و تورم میشود؛ اما در نمونههای سولفاته )با سولفات بیش از یک درصد(، ضریب تورم را افزایش میدهد. ولی محلول تبادل یونی در هر دو مورد ضریب فشردگی و تورم، هم در نمونهی غیرسولفاته و هم در نمونههای سولفاته، مناسب بوده و باعث کاهش نشست و تورم در خاک میشود.

تثبیت، خاک رس، سولفات، آهک، سی بی آرپلاس، تحکیم