مهتاب معتمد - دانشجوی دکتری ، روانشناسی بالینی، دانشگاه بین الملل عدالت،تهران ،ایران
عاطفه شکیباراد - دانشجوی دکتری ، روان شناسی بالینی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ،تهران، ایران

خانواده های دارای کودک معلول ذهنی در معرض انواع ناراحتی ها و مشکلات قرار دارند که موجب می شود که خانواده روند زندگی طبیعی خود را از دست بدهد و به صورت افسردگی در مادر متجلی شود. تحقیق حاضر، با هدف اثربخشی درمان گروهی شناخت درمانی مبتنی بر حضور ذهن در کاهش افسردگی و نشخوار فکری در مادران کودکان عقب مانده ذهنی انجام گرفت. روش :این تحقیق یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح دو گروهی ناهمسان با پیش آزمون و پس آزمون است که در آن، ابتدا 40 نفر از مادرانی که قادر به شرکت مستمر در کلاسهای شناخت درمانی مبتنی بر حضور ذهن بودند، به عنوان گروه آزمایش و سپس 40 نفر از مادران از طریق همتاسازی با گروه آزمایش به لحاظ پارامترهایی مانند میزان افسردگی، نشخوار ذهنی ،سطح سواد، سطح تحصیلات، شدت کم توانی ذهنی فرزند، به عنوان گروه گواه انتخاب شدن از مجموع 40 نفرآزمودنی گروه آزمایش 5 آزمودنی به دلیل مشارکت ناقص در جلسات درمانی و همچنین عدم تکمیل پرسشنامه های مرحله پس آزمون از تحلیل حذف شدند. تمرینات گروهی به مدت دو ماه،در روزهای فرد، برای گروه آزمایش در محل بیمارستان فوق تخصصی تریتا انجام گرفت. اطلاعات درباره افسردگی و نشخوار فکری مادران کودکان عقب افتاده هر دو گروه، به کمک پرسشنامه های افسردگی بکII و پرسشنامه نشخوار ذهنی -تامل در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون،کسب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های پارامتریک،غیر پارامتریک،میانگین و انحراف استاندارد و از تحلیل کواریانس تک متغیری استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که بین میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون نمرات افسردگی و نشخوار فکری گروه های مداخله و شاهد در سطح 0,01، تفاوت معناداری( 0,001< P) وجود داشت و در گروه مداخله میانگین نمرات به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود.نتیجه گیری :در کل این تحقیق نشان داد که اثربخشی درمان گروهی شناخت درمانی مبتنی بر حضور ذهن توانست افسردگی و نشخوار فکری در مادران کودکان عقب مانده ذهنی شرکت کننده در این آزمایش را کاهش دهد.

شناخت درمانی، حضور ذهن ، افسردگی،نشخوار ذهنی، مادران، کودک کم توان ذهنی