معصومه مرادزاده - دانشجوی دکتری دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
خسور اشرفی - عضو هیات علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
مجید شفیع پور پور مطلق - عضو هیات عملی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

پالایشگاههای گاز و شرکتهای پتروشیمی واقع در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، میتوانند مقادیر زیادی ترکیبات آلی فرار واکنشگر و NOx به اتمسفر منتشر کنند. انتشار همزمان این دو ماده در پلومهای صنعتی منتشره از این صنایع، میتواند منجر به تشکیل سریع و موثر ازن در پایین دست جریان باد شود. مطالعات قبلی، نشان دادهاند نرخ خالص تشکیل ازن و راندمان واکنشی که منجر به تشکیل ازن میشود به ازای هر مولکول NOx در پلوم حاصل از این صنایع بسیار بیشتر از نرخ و راندمان مشاهده شده در پلومهای شهری و یا پلومهای ناشی از نیروگاههاست. بنابراین لازم است وضعیت تشکیل ازن در این منطقه و در ناحیه پایین دست این منطقه مورد بررسی قرار گیرد. در این مطالعه دادههای ماهوارهای و نیز اندازه گیریهای مختلف انجام شده در منطقه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. پایشهای انجام شده با نمونه گیرهای جذبی و ایستگاه پایش پیوسته، که غلظت ازن را از سال 2003 تا 2010 ثبت کرده اند، غلظت بالای ازن در منطقه را تایید میکنند. لکن مقادیر پایش چه از لحاظ کمی و چه روند تغییرات با الگوهای مورد انتظار همخوانی ندارد. پایشهای انجام شده با ایستگاه پایش پیوسته بهترین دادهها را در خصوص غلظت ازن در منطقه تامین نموده است لکن از آنجا که این پایشها در یک نقطه در مرکز منطقه و در مدت محدود انجام شده، امکان قضاوت در خصوص کل منطقه، خصوصا پایین دست جریان باد که بیشترین احتمال تشکیل ازن و وجود غلظتهای بالای ازن در آنجا وجود دارد، فراهم نیست. پایشهای صورت گرفته تا کنون، به دلایل مختلف از جمله نامناسب بودن روش یا تجهیزات، عدم پوشش زمانی یا مکانی مناسب، برای تعیین وضعیت تطابق با استانداردهای هوای پاک ازن، کافی و قابل استناد نمیباشد

ازن ; ترکیبات آلی واکنشگر ; پلوم صنعتی ; صنایع پتروشیمی