علی کریم - کارشناسی،بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
سیدعرفان موسوی - کارشناسی،بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

زمینه و هدف: در تهران حدود 160 خانه ی دوچرخه ودر مجموع ، حدود 7600 دوچرخه وجود دارد؛ با توجه به این کثرت و رایگان بودن طرح، لازم است؛ از دیدگاه ارگونومیکی، مطابقت آنها باآناتومی وابعاد آنتروپومتریک جمعیت استفاده کننده به منظور جلوگیری از اختالات نوروپاتی و اسکلتی عضلانی بررسی شود .مواد و روش ها :به منظور بررسی دوچرخه ها به شکل تصادفی به چند مرکز مراجعه و با توجه به یکسان بودن دوچرخه ها ، ابعاد آنها اندازه گیری ومشخصات فیزیکی آنها بررسی شد ودر ادامه با وضعیت آناتومیک وداده های بانک آنتروپومتریکبا جمعیت 3720 نفر از ایرانیان مطابقت داده شد. یافته ها و نتیجه گیری : دستگیره این دوچرخه ها ، ساده و به گونه ای بود که فشار وارده به قسمت خارجی دست وخمش بیش از حد مچ دست در بلند مدت به ترتیب موجب سندرم تونل اولنار وسندرم تونل کارپال و بروز علایمی مانند: گزگز ، ضعیف شدن عضات به ویژه عظات تنار ، خشک شدن پوست وتغییر شکل ناخن ها، در نواحی انگشتان میشود. راه حل جلوگیری از دو سندرم بالا، استفاده از دستگیره بالک دار میباشد این بالک با قارگیری در بخش خارجی دستگیره، با افزایش سطح ، فشار وارده بر عصب اولنار را کم کرده و از خمش بیش از حد مچ و فشار به عصب مدیان جلوگیریمیکند و عوارض را از بین میبرد. در مورد زین دوچرخه فشار به اعصاب پودندال واقع در ناحیه ی پرینه دربلند مدت عوارض جنسی، اختالات جنسی بی اختیاری در دفع مدفوع یا ادرار، را بوجود می آورد بمنظور کاهش فشار به اعصاب پودنداللازم است اقداماتی نظیر تغییر شیب زین دوچرخه به پایین و استفاده از پد های ژلاتینی ، تنظیم فرمان دوچرخه به ارتفاع بالاتر بمنظور صاف شدن کمر وکاهش فشار، انجام شود که دوچرخه مورد بررسی قابلیت تنظیم ازتفاع فرمان را نداشت و پدژلاتینی و آموزش های لازم نیز جهت رعایت موارد بالا ارایه نمیشد. طبق بانک داده ها به منظور طراحی ایده آل دوچرخه زین باید قابلیت تنظیم ، از ارتفاع 63 سانتیمتر تا ارتفاع 93 سانتیمتر – صدک 5 ام زنان تا صدک 95 مردان در ارتفاع کفل تا کف پا-را دارا باشد . در حالیکه فاصله ی زین دوچرخه تا پدال در وضعیت ساعت 9 با احتساب ضخامت متوسط کفیکفش ) 2 سانتیمتر( -در صورت تعمیر پیچ تنظیم- از 57 سانتیمتر تا 70 سانتیمتر تغییر میکرد؛ پس افراد حاظر در کران بالای بازه، فشار زیادی در ناحیه ی زانو )تاندون عضله چهارسر ران، غضروف و تاندون کشکک( متحمل و دچار درد مزمن درناحیه زانو میشوند. زین باید قابلیت تنظیم افقی نیز ، داشته باشد ؛ عقب بودن زین موجب کشیده شدن ایلیوتیبیال باند ودرد درقسمت خارجی زانومیشود که گرچه دوچرخه ها این ویژگی را نداشتند ولی درصورت موجود بودن میتوان بدین روشآن را تنظیم کرد که فرد روی زین نشسته و پای خود را بروی پدال گذاشته و آن را دروضعیت ساعت نه قراردهد؛ در این صورت شاغولی که از جلوی کشکک به پایین آویزان میشود باید ازوسط پدال عبور کند

ارگونومی، دوچرخه، شهرداری_تهران، نوروپاتی ، اختلالات اسکلتی عضلانی