معصومه وحدانی نسب - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
فرید فروزانفر - دکترای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

متاسفانه عدم کارایی کافی مراکز فرهنگی موجود در کشور، باعث گردیده تا رغبت و اشتیاق مردم به حضور و فعالیت ر این نوع فضاها و مجموعه ها کمتر از حد مطلوب باشد. در حال حاضر، یکی از کاستی های فضاهای معماری، عدم قابلیت ایجاد پیوند مابین فضا و مخاطبان فضا است. موضوعی که از آن با عبارت حس تعلق یاد می شود. حس تعلق به مکان رابطه ای مستحکم مابین مخاطب و فضای معماری است. پیوندی احساسی که مخاطبان، آن مکان را به عنوانقرارگاهی برای رجوع مجدد و مکرر به آن ارزشمند بدانند. در حقیقت حس تعلق به مکان شاخصی است که از طریقآن می توان میزان متمایز بودن آن مکان را با توجه به نوع برخورد و میزان استفاده مخاطبان نسبت به مکانی دیگرسنجید. مسلم است که این تمایزات حاصل جمیعی از عوامل شامل محیط کالبدی و معماری، محیط اجتماعی، نوعفعالیت ها، سطح فرهنگ، تاریخ، ابعاد شخصی و روان شناسانه می باشد. شناخت و ادراک فرد از یک مکان از شروط اولیه برای ایجاد حس تعلق به مکان می باشد. از این روخوانایی و وضوح فضا، آرامش، ایمنی و امنیت محیط،رضایتمندی و آسایش افراد از جمله عوامل ادراکی هستند که افراد براساس شایستگی ها و انگیزش های خود تجربه می کنند. در این راستا، توجه به بستر جامعه، به خصوص بستر فرهنگی آن، امری حایز اهمیت است. در تحقیق حاضرابتدا به بررسی ادبیات موضوع و مرور مبانی نظری مرتبط با ارتقاء حس تعلق پرداخته و پس از استخراج اصول ومعیارهای مرتبط با تقویت حس تعلق به مکان و تحلیل آن ها، برخی از راهبردها و راهکارهای عملی طراحی جهت نیل به ارتقاء حس تعلق به مکان در راستای احیای فرهنگ ایرانی پیشنهاد شده است.

حس تعلق به مکان، عوامل ادراکی، راهبردهای طراحی، احیای فرهنگ ایرانی