نگین رزاز - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماریشناسی گیاهی گروه گیاهپزشکی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
امیر ذوالفقاری - عضو هیات علمی گروه گیاهپزشکی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
صدیقه خلیفه - کارشناس ارشد بیماریشناسی گیاهی

گونههای جنس Ganoderma قارچهایی ماکروسکوپی از Basidiomycota ،Polyporales و Ganodermataceaeهستند. این گونهها بیشتر در مناطق گرمسیری و مرطوب بر روی بخش چوبی تنهی درختان زندگی میکنند و سبب پوسیدگی چوب میگردند. وجود ترکیبات آنتیاکسیدان در گونههای این جنس و اثرات ضد تومور و ضد ویروسی آنها به اثبات رسیده است. این تحقیق با هدف مطالعهی اثرات آنتاگونیستی گونهیresinaceum.G در کنترل بیولوژیک پنج قارچ بیمارگر گیاهیو Verticillium dahliae ،Helminthosporium graminearum ،Fusarium solani ،Rhizoctonia solaniphaseolina Macrophomina در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. قارچ resinaceum.Gطی بازدیدهای علمی متعدد در تابستان و پاییز 94-1393 از جنگلهای استان مازندران، در ارتفاع 1200 متر از سطح دریا و از روی درخت بلندمازو Quercus((castaneifolia شناسایی و جمعآوری شد. خالصسازی resinaceum.G با استفاده از قطعات کوچک ضدعفونی و شستشو شدهی کلاهک بر روی محیط کشت استریل MEA انجام شد. قارچهای بیمارگر هدف بهصورت خالص از کلکسیون آزمایشگاه قارچشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان تهیه شدند. مطالعهی اثرات آنتاگونیستی با استفاده از روش کشت دوگانه در تشتکهای پتری شامل محیط کشت استریل PDA بین resinaceum.G از یک سمت و هر یک از قارچهای بیماگر در سمت دیگر انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با پنچ تیمار و چهار تکرار و در 20 واحد آزمایشی (تشتک پتری) در زیر هود میکروبی استریل انجام پذیرفت. قطر رشد پرگنهی هر قارچ با استفاده از خطکش میلیمتری بر روی دو محور عمود بر هم بهصورت هر روز اندازهگیری و پس از پر شدن تشتک پتری، میانگین سرعت رشد هر قارچ اندازهگیری شد. اثرات متقابل بین قارچهای مورد آزمایش بر اساس شدت و ضعف خواص آنتاگونیستی به سه گروه: توقف رشد میسلیوم هر دو قارچ، توقف رشد میسلیوم هر دو قارچ با فاصلهی بدون تماس میسلیومی، همپوشانی کامل پس از توقف رشد اولیهی میسلیوم دو قارچ تقسیمبندی شد. نمرههای آنتاگونیستی برای هر گروه و زیرگروه در نظر گرفته شد. شاخص آنتاگونیستی بهعنوان اثر ضدقارچی برای resinaceum.G دربرابر هر قارچ بیمارگر محاسبه شد. نتایج حاصل از تجزیهی واریانس دادههای بهدست آمده نشان داد، اثر resinaceum.G بر روی هر یک از قارچهای بیمارگر در سطح احتمال آماری ) p<0.01 ( معنیدار بود. بنابر نتایج بهدست آمده، G.resinaceum بانمرهی شاخص آنتاگونیستی (AI) بیش از 20 ، اثر بازدارندگی و آنتاگونیستی را از خود نشان داد

اثرات آنتاگونیستی، قارچ بیمارگر،