آناهیتا پورجبار - مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران
اردشیر هزارخانی - دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشکده معدن و متالورژی

مطالعه کانی های سنگین یک روشی تکمیلی مناسب برای اکتشافات ژئوشیمیایی استوار بر نمونه های رسوبات آبراهه ای است. با کمک مطالعات کانی شناسی و پردازش های آماری، امکان تشخیص نوع کانی سازی، تائید آنومالی های ژئوشیمیایی محتمل و معرفی نقاط پرپتانسیل جدید وجود دارد. آنالیزهای آماری چند متغیره که یکی از مراحل اصلی اینگونه مطالعات هستند، به حداقل ده نمونه نیاز دارند. درحالیکه در بسیاری از مطالعات برخی از کانی های سنگین در تعداد بسیار اندکی از نمونه ها مشاهده می شوند و در نتیجه از مرحله داده پردازی خارج می گردند. کاربرد روش خوشه بندی ژاکارد که براساس بود یا نبود متغیر ها عمل می کند و به تعداد نمونه ها حساس نمی باشد در اینگونه موارد مناسب خواهد بود. مطالعه حاضر بر روی نمونه های کانی سنگین منطقه سراب صورت گرفته است. در این مطالعه ۲۳۰ نمونه کانی سنگین از منطقه برداشت شده و نتایج حاصل از آن مورد دسته بندی خوشه ای قرار گرفته اند. در اینجا کانی هایی چون کوولیت، رالگار، اسفالریت و سرب طبیعی که در تعداد اندکی از نمونه ها مشاهده شده اند، تحت آنالیز خوشه ای ژاکارد قرار گرفته اند. با بررسی نتایج حاصل از این نوع آنالیز کانی سازی های محتمل در برگه ۱:۱۰۰۰۰۰ سراب معین شده اند. با توجه به نتایج آنالیز خوشه ای ارتباط معنی داری بین کانی سازی طلا با سرب، مس و روی در منطقه وجود دارد. در نهایت به کمک همبستگی های نشان داده شده می توان وجود اسکارن های مس دار و سرب و روی دار و رگه های طلادار در منطقه را محتمل دانست

کانی سنگین ، آنالیز فاکتوری، آنالیز خوشه ای ،خوشه بندی ژاکارد