نسیم رحیمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی مفتاح هلقی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
خسرو تاجداری - کارشناس ارشد شرکت سهامی آب منطقهای گیلان،
امیراحمد دهقانی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حدود یک چهارم اراضی شالیکاری استان گیلان در خارج از شبکه آبیاری و زهکشی سپیدرود قرار دارند. منبع تامین آب زراعی برای این اراضی، رودخانه ها و چاههای موجود در سطح استان میباشند. در سالهای اخیر بروز تغییراتیدر سطح حوزه آبخیز این رودخانهها، نظیر دستاندازی به جنگل ها، برداشتهای غیر زراعی و فعالیتهای عمرانی موجب تغییر در توزیع زمانی مقدار آب قابل تخصیص برای اراضی شالیکاری گردیده است. تاریخ مناسب شروع کشت برنج با توجه به آورد رودخانه و شرایط آب و هوایی، از جمله عواملی است که می تواند در تطبیق با شرایط مزبور موجب استفاده بهتر ازاین منابع آبی گردد. در این مطالعه با بررسی تغییرات نیاز آبی برنج، بهترین بازه زمانی شروع کشت، برای مواجهه با کمترین کمبود آب در دوره رشد انتخاب شده است. نتایج نشان داد در سالهای نرمال و خشکسالی متوسط، مجموع کمبود آب در دوره رشد، بستگی به شاخص SPI در سال آبی نداشته و از مقدار بارندگی در دهه دوم اردیبهشت و وضعیت شاخص SPIدر فروردین و اردیبهشت همان سال تبعیت مینماید، بطوریکه در سالهای نرمال با بارندگی کم و وجود دوره خشک در فروردین و اردیبهشت (بر اساس شاخص SPI ،( بازه زمانی زودکشت و در سالهای نرمال با بارندگی زیاد در دهه دوم اردیبهشت و عدم وجود دوره خشک در دو ماه اول سال (بر اساس شاخص SPI ،(بازه زمانی دیر کشت، کمبود کمتری در دوره رشد داشتهاند. بطور خلاصه بارندگی دهه دوم اردیبهشت و شاخص SPI در دو ماه اول سال، راهنمای خوبی برای پیش بینی مجموع کمبود آب و انتخاب بازه زمانی شروع کشت، در سالهای مختلف میباشد.

برنج، کمبود آب، تاریخ کشت، نیاز آبی، رودخانههای محلی