آژنگ بقایی - عضو هیات علمی و استادیار دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی ، واحد کرمان ، گروه معماری، کرمان ، ایران
سمانه سادات کلانتری - دانشجوی کارشناسی ارشددانشگاه آزاد اسلامی ، واحد کرمان ، گروه معماری، کرمان ، ایران

هندسه و شاخههای مختلف آن نقش اساسی در طراحی بناهای معماری قدیمی ایفا میکردند درگذشته مانند در دوران صفویه و مجموعه گنجعلی خان هندسه نقشی اساسی در شد گیری تک تک فضاهای موجود در این مجموعه را ایفا میکرده است هندسه معماری ایرانی که شاهکارهای آن به وفور درمجموع گنجعلی خان دیده میشوند به شکل گیریکامل معماری ایرانی و شناساندن آن به دهان نقش اصلی را دارا بودند در این مقاله سعی شده با مروری اجمالی بر پلان کاروانسرای گنجعلی خان ، اشکال هندسی و قوانین هندسی که به شکل گیری فضاهای این بنا کمک کرده اند را شناخته و رابطه بین آنها را بررسی کنیم مانند اکثر بناهای دوره صفویه در اقلیم گرم و خشک در این بنا هم با ایده گرفتن و آغازکار با اشکال مربع و چندضلعی به پلانی واحد و یکپارچه دست یافته که در عین نظم در هندسه پلان بر حس فضا و تاثیر فضا بر ناظر نیز تاثیر داشته ، سپس با پایه قرار دادن این فرمها در طراحی ورودی اتاقها ، همان اشکال به شکل گیری فرم طاق و کاربندی ورودی فضاها کمک نموده ؛ یعنی با کمک گرفتم از هندسه ، فضاهای منظم و سازهای را به موجود آوردهاند که بهراحتی اسخگوی نیازهای بنا و افرادی که از آن استفاده میکنند را داشته باشد با دقت به پلان و فرمهای موجود در آن ارتباط بین پلان نهایی ساخته شده و دلان ابتدایی هندسی آن کاملا مشهود است ؛ تکرار فرم مربع و مستطیلی در فضاهای با کاربری یکسان ، و فرمهای طاقهای ورودی فضاها نظم و یکپارچگی این بنا را به وجود آورده اند

هندسه ، کاروانسرای گنجعلی خان ، لان ، صفویه ، معماری