امیر بهرامی پناه - دکتری معماری، عضو هیات علمی (استادیار) دانشگاه خوارزمی

معماری بومی و سنتی که مردم هر منطقه با تجربه خود به آن دست یافتهاند، حاوی تجربیات ارزندهای در بکارگیری انرژیهای تجدیدپذیر جهت دستیابی به آسایش حرارتی می باشد. طراحی همساز با اقلیم عموما با استفاده از انرژی های تجدید پذیر طبیعی جهت تنظیم شرایط آسایش داخل ساختمان صورت می پذیرد. تلاش معمار سنتی همواره در جهت شناسایی و متناسب کردن راهکارهای طراحی اقلیمی برای آسایش حرارتی ساکنان بوده است. در این بین استفاده از بادگیر ها در اقلیمهای گرم به عنوان یک عنصر پرکاربرد اقلیمی در معماری ایران و کشورهای مختلف خاورمیانه و شمال افریقا نظیر مصر که دارای اقلیم گرم میباشند، مشاهده میگردد. در ساختمانهای بومی مصر از بادگیرهای یک طرفه استفاده میشده که به نام ملکف مشهور شدهاند و رو به باد غالب دربالای پشت بام طراحی میشود. ملکفها علاوه بر تهویه هوای خانه، سبب کاهش ورود گرد و غبار و شن به داخلساختمان میشوند. ملکفها فقط مخصوص اقلیم گرم و خشک مصر نمیباشند بلکه استفاده از آن ها در مناطق اقلیم گرم و مرطوب مصر نیز متداول است. تحقیق نشان میدهد که در اقلیم گرم و خشک سیستم ملکف در ترکیب با سیستمهای آبی و سیستم های جلوگیری از ورود گرد و غبار مانند کوزه آب و الیاف گیاهی، کارایی بالاتری برای کنترل حرارت، افایش رطوبت و ممانعت از عبور غبار هوا ایجاد مینماید. ملکف در اقلیمهای گرم و مرطوب در شهرهایی که از تراکم بالای ساختمانی برخوردارند، نسبت به پنجره ها کارایی بالاتری در تهویه هوا و ممانعت از عبور غبار هوا ایفا مینماید.

ملکف، بادگیر، تهویه طبیعی، اقلیم گرم و خشک، اقلیم گرم و مرطوب