ویدا مکانی - عضو هیات علمی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران

مسجد چهارایوانی بهعنوان نمادی از فضای ایرانی، کاملترین الگوی مسجد در کشور ماست. علیرغم اینکه صحن طی تحولاتی که در شکل و ساختار مساجد اسلامی رخ داده، فرم کلی خود را حفظ کردهاست، اما میتوان تفاوتهای بارزی در عملکرد و کیفیت فضایی آن در مساجد چهارایوانی، نسبت به سایر گونهها مشاهده نمود. نوشتار حاضر سعی دارد تا ضمن بررسی و شناخت صحن در مساجد چهارایوانی، میزان تاثیرگزاری آن بر کیفیت فضایی و عملکرد مسجد را نشان دهد. روش تحقیق براساس مطالعاتمیدانی و کتابخانهای بوده و اطلاعات جمعآوریشده، حاصل بررسی و تحلیل شباهتها و تفاوتهای صحن در انواع گونههای مسجد است. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از بهبود و تقویت عملکرد و کیفیت فضایی صحن در مساجد چهارایوانی نسبت به سایر گونههاست و بر لزوم بازخوانی نقش صحن در مساجد معاصر بهمنظور دستیابی به معماری انسانمدار تاکید میکند.

معماری ایرانی اسلامی، مسجد، چهارایوانی، صحن، عملکرد، کیفیت فضایی