فرهاد یزدان دوست - دانشیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
نوید خرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران-آب، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

رسوبات انتقالی آبراهه ها و رودخانه ها همواره پهنه های آبی را مورد تهدید قرار داده است. با رسوب گذاری در پهنه هایآبی، از عمق مفید آب کاسته شده و در نتیجه میزان بهره برداری از منابع آب کاهش می یابد. بنابراین توجه به موضوعمدیریت رسوب آبراهه های منتهی به پهنه های آبی امری مهم و وروری به نظر می رسهد. در این تحقیق جعبه ابزارمدیریت به هم پیوسته رسوب به منظور دستیابی به توسعه پایدار طراحی شده است. جعبه ابزار مذکور با یک متدولوژیفراگیر، به واسطه یکپارچه سازی مدل SWAT، تکنیک های GIS و ابزار تصمیم گیری به بررسی میزان تغییرات رسوب در حووه آبراهه ها و بالادست پهنه های آبی، تقت تاثیر سناریوهای مدیریتی و سازه ای می پردازد که در نهایت منجربه بررسی مدیریت رسوب این آبراهه ها و امکان کاهش رسوب تحویلی به پهنه های آبی خواهد شد. به منظور توسعه اینجعبه ابزار، اثرات سناریوها بر میزان دبی و نیترات تحویلی آبراهه ها به پهنه های آبی نیز دیده شده است. آنگاه سناریوهادر دو حالت مستقل و ترکیبی در حالت های مختلف وزن دهی، با استفاده از سیستم پشتیانی تصمیم رتبه بندیمی شوند تا امکان انتخاب گزینه برتر با توجه به اهداف مورد نظر برای تصمیم گیر فراهم آید. این جعبه ابزار برای حوضهآبریز زرینه رود منتهی به دریاچه ارومیه با هدف بررسی کاهش فرسایش و میزان رسوب تحویلی به کار گرفته شد. نتایجحاصل از این مطالعه نشان می دهد که در صورت استفاده از جعبه ابزار ارایه شده می توان اثرات فرسایش و درنتیجهمیزان رسوب تحویلی به پهنه های آبی را در اثر اجرای سناریوهای مختلف، به منظور تصمیم سازی مورد بررسی به همپیوسته قرار داد.

منابع آب، توسعه پایدار، رسوب، پهنه آبی، مدل SWAT، زرینه رود