بابک علی نژاد - استادیار دانشکده عمران، دانشگاه مراغه
فخرالدین نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- زلزله دانشگاه آزاد اسلامی مراغه

کنترل میزان جابجایی و نهایتا تخریب سازه با استفاده از مهاربندهای جانبی، همواره مورد توجه محققین بوده است. استفاده از مهاربندهای همگرا به عنوان یک راهکار مناسب برای کنترل جابجایی طبقات مورد توجه بوده است ولی کارکرد این نوع از مهاربندها در استهلاک انرژی زلزله همواره مورد انتقاد محققین و طراحان این نوع از سازه بوده است. استفاده از مهاربندهای واگرا، به عنوان یک راهکار پیشنهادی برای رفع این عیب در طی دهه های گذشته مورد توجه بوده است. با این حال، در سال های اخیر امکان استفاده ترکیبی سیستم مذکور با پیوندهای قایم نظر محققین را به خود جلب نموده است. در این تحقیق اثر مشخصات هندسی از قبیل ارتفاع المان قایم، تعداد المان در دو حالت تک و جفت و همچنین بررسی اثرات المان زیپر مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا اثر تغییرات افزایش ارتفاع تیر پیوند قایم در میزان شکل پذیری و قابلیت استهلاک انرژی در قالب نمودارهای هیسترسیس بررسی شده و بعدا به تاثیرات المان زیپر در شکل پذیری و همچنین نحوه توزیع تنش در طول المان زیپر در طبقه آخر پرداخته شد. سپس منحنی هیستریس نمونه ها مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت. در این تحقیق مشخص شد که از نظر شکل پذیری و قابلیت استهلاک انرژی نمونه با تیر پیوند کوتاه تر در هر دو حالت استفاده از المان پیوند قایم به صورت تک و جفت دارای بهترین عملکرد بوده و در کلیه نمونه ها هم در حالت تک و هم در حالت جفت منحنی هیسترسیس دارای چرخه های پایداری بوده و به دلیل شکل تقریبا متقارنی که دارد سازه رفتار یکنواختی در برابر بارهای رفت و برگشتی از خود نشان داده است. همچنین با افزایش ارتفاع المان تیر پیوند از 20 سانتیمتر به 50 سانتیمتر در حالت جفت مقدار نیروی قابل تحمل در حدود 39 درصد و در حالت تک در حدود 22 درصد کاهش پیدا کرده است.

مهاربند واگرا، قابلیت جذب انرژی، شکل پذیری، المان زیپر