محمد مناف پور - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه ارومیه
مجتبی قهرمان نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران سازههای هیدرولیکی دانشگاه ارومیه

سدها به عنوان یکی از سازههای استراتژیک و مهم یک کشور به دلیل اهمیتی که دارند، همچنین هزینه های ساختبالای آن ها در صورت شکست آن ها خسارات جانی مالی و فراوانی را در پی خواهند داشت از این رو بررسی علل شکست سدها وارایه راهکاری در راستای کنترل ایمنی و پایداری سدها ضروری به نظر می رسد. در تحقیق حاضر به بررسی نشست های سدخاکی قلعهچای عجب شیر که به عنوان یکی از پارامترهای تاثیر گذار در شکست سدها می باشد، پرداخته شده است. همچنین باتوجه به اینکه در حین اجرا تصمیم به افزایش اتفاع سد گرفته شده منجر به ایجاد شکل متفاوت هسته رسی شده است، کهاهمیت تحقیق را دو چندان می کند. جهت انجام تحلیل ها سد مورد نظر با استفاده از نرم افزار plaxis با بکارگیری مدل هایرفتاری موهر کولومب و الاستیک خطی مدلسازی و با نتایج ابزار دقیق صحت سنجی مدل عددی صورت گرفت. نشست ها درپایان دوره ساخت برای سد مورد نظر استخراج شد که حداکثر میزان نشست در هسته و به مقدار 736 میلی متر و 0/86 درصد شد. با محاسبه ضریب قوسزدگی حداقل مقدار ضریب قوس زدگی 0/6 و در محل وقوع نشستهای حداکثر بدست آمد که بیانگرارتباط بین میزان نشست و ضریب قوس زدگی می باشد. آبگیری مخزن سد تاثیر چندانی بر نشست های پوسته پایین دستنداشته و با حرکت از پایین دست به سمت بالادست سد تاثیر آن ها افزایش می یابد. همچنین تراز وقوع نشست های حداکثربیشترین تاثیر را، از تراز آب مخزن بالادست دارد.

سد خاکی، نشست، نرم افزار plaxis، مدل عددی، ابزار دقیق