صوله شادکام - دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
محمدمنصور فلامکی - عضو هیات علمی گروه مرمت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

وجه تاریخی، هنری و اصالت مسجد جامع شهر گرگان (استرآباد) که از ارزشمندترین وجوه آن است کمتر مورد توجه قرار گرفته است.با این حال هنوز هم عناصر و فضاهایی از قدیمی ترین لایه های تاریخی مسجد از دوره سلجوقی تا دوره قاجار در کالبد مشهود مجموعهدیده می شود. ایوان غربی مسجد بر طبق اسناد به دوره صفویه منتسب است و به جهات مختلف مذهبی، فرهنگی و معماری از جمله وجودکاربندی های منسوب به دوره قاجار که از معدود آثار معماری با این اسلوب در دشت گرگان محسوب می گردد، تیرریزی مرکب، کتیبه ها وتزیینات چدنی کاری حایز اهمیت و مطالعه دانسته شده است. وجود معماری تکامل یافته ی کاربندی در پوشش سقف داخلی ایوان، در اقلیمپرباران گرگان که اغلب سقف ساختمان ها شیب دار هستند این اثر را در نوع خود در دشت گرگان یگانه می دارد. کاربندی از هنرهایزیرمجموعه رسمی است که در ساختمان ایوان مسجد جامع به صورت سقف کاذب اجرا شده است. این مقاله به بازشناسی و معرفیمعماری ایوان غربی مسجد جامع گرگان میپردازد. اطلاعات گرد آوری شده در این تحقیق از اسناد تاریخی، منابع کتابخانه ای و مبتنی برتحقیقات میدانی گسترده، نقشه برداری و مستندنگاری، ترسیم ها و توصیف ها، حضور مکرر در فضای معمارانه موضوع، نمونه برداری،عکسبرداری و همچنین گفتگو با معمرین بوده است.

معماری، کاربندی، ایوان، مسجد، گرگان