لیلی اسمعیلی - کارشناسی ارشد معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

در جستجوی نیروهای سازمان دهنده فضا در خانه دیروز (گذشته) محله کلپا همدان، که هندسه پنهان صحنه زندگی نامیده شد و مقایسه آن با خانه امروز محله که واحد مسکونی نام گرفت، به تعریفی از چگونگی زیستن و یافتن شیوه های زندگی در خانه پرداخته شد. بی توجهی به رابطه ی متقابل سازمان فضایی و چگونگی زیستن منجر به ایجاد تعدادی اتاق مجزا شده است، وجود اتاق های مجزا، از یک طرف گستردگی شیوه زندگی را نادیده گرفته و از طرف دیگر به تجزیه شدن شیوه زندگی کمک کرده است. ا گر خواهان تغییر موثر و سازنده در شیوه طراحی و ساخت و سازهای مسکونی معاصر هستیم، بازنگری رابطه متقابل سازمان فضایی و شیوه زندگی امری گریز ناپذیر است. شیوه زندگی، همه ابعاد زیستن را شامل می شود. استفاده از روش تحقیق کیفی، در این پژوهش، در تماس با محیط و زندگی روزمره ی ساکنین، به فهم چگونگی درک مردم از تجربات شخصی در محیط زندگی منجر شد. در طول چند ماه رفت و آمد در محله، برای مشاهده و ثبت اعمال، عکس و گفتگوی مستقیم با ساکنین، با هدف شناخت مسایل اصلی، نیازهایی استخراج شدند، که الزاما، شگفت آور و تازه نبودند ولی دیده نمی شدند. این نیازها، مولد ایجاد سازمان فضایی بودند. نتایج مطالعات، بر اساس مفاهیم برآمده از نیازها شکل گرفت، مفاهیمی همچون، حالات فضایی (گشایش و دلبازی، یافتن مقصد، یکمرتبگی و ...) پویایی فضایی- فعالیتی (زندگی با طبیعت، در جستجوی یافتن محیطی دنج، گذراز، برون به درون ...) عناصر و اجزاء تشکیل دهنده فضا (در، پنجره، ...)، شیوه های توانمندسازی فضا (مادر بزرگ ما را می بیند ...) و ...

نیروهای سازمان دهنده، شیوه زندگی، حالات فضایی، پویایی فضایی- فعالیتی، شیوه های توانمندی فضا