ویدا مکانی - عضو هیات علمی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران
مبینا مطیعی - دانشجوی کارشناسی معماری، دانشگاه مازندران

تمام حواس انسانی در ادراک معماری سهیم اند. از این رو، با تقدم و برتری بینایی بر سایر حواس در دوران معاصر، معماریبه تصویری فاقد جان و عاری از هویت و احساس تبدیل و ناظر از برقراری ارتباط کامل با محیط پیرامون محروم شدهاست. باوجود اینکه معماری حواس، پیشینه ای طولانی در تاریخ دارد، اما متاسفانه بسیاری از درس های معماری وشهرسازی گذشته ما در طراحی شهرها و ساختمان های جدید به فراموشی سپرده شده است. دراین نوشتار، حیاط مرکزیخانه ایرانی به عنوان یک ساختار ارزشمند، و به منظور یافتن راهکارهای بکاررفته برای برانگیختن هریک از حواسپنجگانه و تاثیر آن بر بهبود ارتباط انسان با محیط، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. روش این پژوهش مبتنی برمشاهدات عینی و مطالعات کتابخانه ای است و رویکردی توصیفی دارد. نتایج حاصل از این تحقیق، حاکی از نقش محوریو اساسی هریک از حواس پنجگانه در درک کامل ساختار حیاط مرکزی در خانه ایرانی است و بر لزوم بازخوانی شیوه هایاثرگزار بر حواس انسان در معماری معاصر در راستای ارتقا حس مکان تاکید می نماید.

حواس پنجگانه، حیاط مرکزی، خانه ایرانی، ادراک انسانی