زهراالسادات موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ،واحدکرمان،گروه معماری،کرمان،ایران
آژنگ بقایی - استادیارگروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدکرمان، گروه معماری، کرمان، ایران

برنامه ریزی شهری درقرن بیستم درحالی پایان یافت که نه تنها این برنامه ریزی مثبت ارزیابی نمی گردد،بلکه عملکرد آن نشان دهندهی بسیاری ازمشکلات مهم ومخرب برای ساکنین شهرها وعدم تعادل میان نظام های اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی است. رشد بی رویه یکلانشهرهادر کشور درپی ضعف برنامه ریزی درمناطق روستایی وبروز پدیده ی مهاجرت و از طرف دیگر افزایش نرخ رشد جمعیت موجبشد تا شهرهای متوسط وکوچک تبدیل به شهرهای بزرگی شوند که حل مشکلات آنها نیازمند سرمایه گذاری گسترده در تمامیابعادشهری است.حمل و نقل به عنوان یکی از بزرگترین چالش های زیرساختی پیش روی کلانشهرها شناخته شده است؛ چنانکه عملکردکارآمد کلانشهرها تا حد زیادی وابسته به وجود یک سیستم حمل و نقل کارآمد است . حمل و نقل به چند دلیل در راس اهمیتزیرساختی کلانشهرها قرار دارد : اول اینکه در حالیکه بعضی از مشکلات زیرساختی ، مانند کمبود آب، در درجه اول بر نواحی کم درآمددرقرن بیستم درحالی پایان یافت شهر تاثیر می گذارد؛ ازدحام ، شلوغی قطارها و ترافیک همراه با آلودگی در همه سطوح جامعه قابلرویت است. به علاوه ارتباطی واضح و مستقیم بین کارآمدی سیستم حمل و نقل شهری با جایگاه کلانشهرها در رقابت جهانی وجود دارد. به عبارتی اگر بپذیریم که کلانشهرها موتور اقتصاد جهانی هستند ، این شبکه حمل و نقل است که این موتورها را کارآمد نگه می دارد.ناکارآمدی سیستم حمل و نقل شهری نتایج زیست محیطی مانند آلودگی هوا و اثرات منفی اقتصادی به دنبال خواهد داشت و باعثناکارآمدی عملکرد شهری می گردد .هدف از این نوشتار بررسی مشکلات و مسایل پیش روی حمل و نقل کلانشهرهاو علل به وجود آمدنآنهاست . از این رو ابتدا به بررسی ویژگی های مشترک و چالش های پیش روی کلانشهرها پرداخته شده و در ادامه مسیله حمل و نقلدر کلانشهرها به طور عام و چالش های کلانشهرها در کشورهای در حال توسعه به طور خاص مورد بررسی قرار گرفته است و نهایتا باتوجه به جمیع مطالعات انجام شده ، مسایل و مشکلات حمل و نقل و عواملی که این مسایل را به وجود آورده اند ، مورد ارزیابی قرارگرفته است.

کلانشهر،برنامه ریزی شهری، کشورهای درحال توسعه حمل ونقل