سیدمسعود علوی مقدم - گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

علی رغم گذشت حدود چهار دهه از شکل گیری مباحث شهرسازی و توسعه شهری معاصر در ایران، هنوز جهت گیری سیاست های شهرسازی و توسعه شهری از کاستی های فراوانی رنج برده و اصول و معیارهای آن مورد غفلت قرار گرفته است. برداشت و بکارگیری نادرست اصول، معیارها، شاخص ها و ابزار توسعه شهری منجر به مسایل پیچیده فضایی- کالبدی شده است. تراکم ساختمانی از جمله این کاستی های مهم شهرسازی وتوسعه شهری است که جامعه شهری ایران را در سال های اخیر به دلیل تمایل شهرداری ها به کسب درآمد بیشتر، به شدت تحت تاثیر قرار داده است. پدیده فروش تراکم یا فروش تراکم مازاد ساختمانی از بعد نظری می تواند دارای نقاط منفی باشد که از آن جمله می توان برهم زدن نظام تراکم جمعیتی شهر، برهم زدن سازمان فضایی و استخوان بندی شهر، نابودی باغات و فضاهای سبز به عنوان منابع تنفسی شهر در نتیجه بورس بازی و سوداگری زمین و مسکن و نیز تشدید مسایل اجتماعی و فرهنگی ساکنین محلات و واحدهای همسایگی را برشمرد. هدف ما از این مطالعه، بررسی آسیب های مختلف فروش تراکم مازاد بر روح و کالبد شهر است. این مقاله، از نظر ماهیت، تحلیلی- توصیفی و از نظر جهت گیری، تاییدی و توسعه ای است. تراکم ساختمانی در این مقاله، به عنوان متغیر مستقل و ابعاد منفی اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی و کالبدی به عنوان متغیرهای وابسته درنظر گرفته شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق مطالعه منابع اسنادی، کتابخانه ای، اینترنتی یعنی با رجوع به تالیفات، گزارشات و مقالات، و اخذ اطلاعات نیز از شهرداری منطقه، و برداشت های میدانی به دست آمده است. قلمروی مطالعاتی تحقیق حاضر، منطقه 9 شهرداری مشهد می باشد.

تراکم ساختمانی، ابعاد آسیب های شهری، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، کالبدی، ترافیکی