حمیده کریمی - مدرس دانشگاه پیام نور ، گروه جغرافیا وبرنامه ریزی شهری
زانیار مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری

همواره در کلیه ی برحه های تاریخی شکل گیری شهرها و کاربری های مختلف نقشی کلیدی ومهم را ایفا می کردند و دربسیاری از موارد به خصوص در بافت کهن شهری، سیستم ها و کالبد شهر را تحت تاثیر قرارداده است به نوعی که مطالعهالگوی نبوی و شیوه اصلاح ساختار شهرهای قبل از اسلام به ویژه مدینه و شکل گیری نخستین شهرهای اسلامی، برای تحققارزش های اسلامی در شهرسازی جدید اهمیت زیادی دارد . در شهرهای اسلامی ، مسجدها نقش اساسی در شکل دهی بهفضاها و سلسله مراتب شهر داشته اند. شهر همدان از جمله شهرهای پرجمعیت ایران می باشد که کمبود فضاهای مذهبی بهوضوح در بافت این شهر نمایان است. از این رو در پژوهش حاضر سعی شده است تا با استفاده از مطالعات پیمایشی، سیستماطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل های سلسله مراتبی (AHP) به بررسی این مشکل پرداخته و بهینه ترین مکان ها را جهتاحداث مسجد پیشنهاد نماید. نتایج تحقیق گویای آن است که با توجه به محاسبات منتج از آمارهای جمعیتی وضعیتموجود، تعداد، توزیع و مکان یابی مسجدهای شهر همدان به گونه ای است که توانایی پاسخگویی به نیازهای شهروندان را ندارداز سویی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تلفیق معیارهای فاصله از مسجدهای موجود، همجواری های های سازگار وناسازگار شهری، تراکم جمعیت و ارزش ملک، مکان های بهینه ای جهت احداث مسجد پیشنهاد شده است.

مکان یابی، مسجد، سیستم اطلاعات جغرافیایی، تحلیل سلسله مراتبی، شهر همدان