محمد شیخ زاده - دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی دانشگاه تهران

توسعه پژوهشی، فناوری و نوآوری به ندرت حاصل فعالیت یک فرد یا شرکت خاصی است و در اکثر موارد حاصل فعالیت مجموعه ای از اجزاء بوده و مستلزم وجود روابط مناسب میان این اجزاست. مجموعه این اجزا و روابط میان آنها باید به گونه ای باشد که جریان دانش را تسهیل نماید. برخی از اجزای این شبکه عبارتند از: نهادهای سیاست گذاری و برنامه ریزی، مراکز آموزشی و پژوهشی، موسسات مالی و اعتباری، نهادهای نظارتی و حقوقی، واحدهای تحقیق و توسعه و ارزیابی فناوری و ... که در سطح ملی، به این مجموعه، نظام ملی نوآوری گفته می شود. نظریه نظام ملی نوآوری بر این نکته تاکید دارد که این خرده نظام ها در تعامل گسترده و عمیق با یکدیگر هستند که با سیاست گذاری های کلان ملی می توان ارتباط آنها را به گونه ای تعریف کرد که ارتقای نظام پژوهشی، فنا وری و نوآوری و اثربخشی بیشتر آنها را به همراه داشته باشد.به طور کلی این مقاله به بررسی ضرورت توجه به نظام ملی نوآوری در سطح کشور و نقش آن در توسعه علم و فنا وری می پردازد. لذا نخست تعاریف نظام ملی نوآوری، ویژگی ها و کارکردها و اهداف آن ارایه می گردد. سپس فرآیند تدوین نظام ملی نوآوری در قالب نگاشت نهادی تشریح می شود. در ادامه به فرآیند الگوبرداری و نقش آن در توسعه نظام ملی نوآوری در کشورها پرداخته می شود. همچنین نمونه ای از نظام ملی نوآوری در چند کشور توسعه یافته و در حال توسعه ارایه می گردد. در پایان نیز با معرفی نظام ملی نوآوری در ایران، چالش ها و مشکلات موجود نظام پژوهشی و فنا وری و نوآوری مورد بررسی قرارگرفته و راه حل هایی برای بهبود وضع موجود ارایه می شود.

نظام ملی نوآوری، پژوهش، فناوری، نوآوری، الگوبرداری، کشورهای در حال توسعه، ایران