شهاب الدین طالبی بادی - دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه پیام نور کاشان
مهری نیشابوری

کشور ما به لحاظ وقوع انواع حوادث طبیعی در بین کشورهای نخست دنیا قرار دارد و همه ساله تعداد کثیری از هموطنان ما بر اثر همین حوادث (سیل، زلزله، رانش زمین و ...) خانه و کاشانه خود را از دست می دهند و تعداد بی شماری از آنها احتیاج به سر پناهی موقت و اضطراری دارند. بعد از رویداد بحران ها، مدیریت و پیشگیری از بحران های بعدی اهمیت بسزایی دارد و اهمیت این موضوع زمانی روشن می شود که بدانیم خود بحران، بحران می سازد. تا به امروز، برای اسکان هموطنانی که در حوادث مختلف طبیعی سکونت گاه خود را از دست داده اند، از طرحهای متنوعی به عنوان سرپناه اضطراری و حتی موقت، استفاده می شده است. فقدان مطلوبیت این اسکان ها، بدلیل نیاز مبرم به بازسازی و تامین سریع سر پناه، بعد از بحران ها می باشد. عدم رعایت حفظ حریم خصوصی و فقدان توانایی برقراری مجدد محیط های خانوادگی و عدم تطابق با الگوهای فضاهای سکونتی از مهمترین مشکلات این اسکان ها می باشند. این اسکانها، عموما بصورت اردوگاهی استفاده می شوند که با توجه به اقتصادی بودنشان با خواسته های فرهنگی - اجتماعی استفاده کنندگان هیچ مطابقتی ندارند و دراوقات گرم و سرد سال هیچ محافظتی از خود برای کاربران نشان نمیدهند. در بحث حاضر سعی بر این داریم تا با بررسی مشکلات اسکان پس از بحران به ارایه راهکارهایی برای اسکان اضطراری ، موقت و در صورت امکان دایم، با درنظرگیری اهمیت خاص دوران قبل از بحران، برای هموطنان مصیبت زده بپردازیم . در این تحقیق به بازشناسی الگوهای کیفی و عملکردی فضاهای مطلوب سکونتی روستا و تلفیق آنها با مسایل اصلی هر منطقه و نهادینه کردن امر امداد در مناطق بومی پرداخته شده است. در ادامه با بهرهگیری از راهکارهای محلی، در زمینه طراحی، ساخت و بکارگیری مصالح به تبیین برخی معیارهای مناسب برای طراحی سکونتگاههای موقت اشاره گردیده که رویکرد اصلی آن ایجاد عدم وابستگی و همخوانی با محیط سکونتگاهی می باشد.برای دستیابی به طرحی جامع، شناخت مسایل فرهنگی، معماری بومی، نیروی کار و وضیعت اقتصادی به انضمام روشهای ساخت، از اهمیت خاصی برخوردار است. در پایان با توجه به درنظرگیری این نکته که دستیابی به طرحی جامع نیازمند تجربه و بهرهگیری از روشهای خاص میباشد، تلاش صورت گرفته به طرحی منجر گردیده است که برخی از خصوصیات و ویژگیهای آن عنوان گردیده است. البته پر واضح است که تکمیل این طرح نیازمند کار مداوم در زمانی طولانیتر میباشد.

سکونتگاه روستایی، معماری پایدار، مشارکت محلی، مصالح بومی