جواد فانعی اردکانی - استادیار، گروه زمینشناسی دانشگاه پیام نور - مرکز تفت
مجید دهقانی - دانشجوی کارشنارسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی مرکز تفت

جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران در 31 شهریور ماه 1359 آغاز شد که منجر به اشغال بخش های وسیعی از خاک ایران توسط ارتش عراق در طول ماههای اولیه جنگ گردیدبا تجد ید قوای نیروهای رزمنده مناطق اشغالی آزاد و جنگ با گذشت بیش از 8 سال پایان یافت. ارتش عراق در این جنگ اقدام به ارتکاب یکی از پلیدترین جنایات جنگی خیتار یعنی حملات گسترده سلاح های شیمیایى دست زد. علاوه بر رزمندگان اسلام، مردم بی دفاع شهرها و روستاهای مرزی نیز بارها مورد تهاجم این سلاح ها قرار گرفتند. به رغم ممنوعیت به کارگیری سلاح های شیمیایی، عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران به طور مکرر از گازهای ارگانوفسفره (عوامل اعصاب) و تاولزا (گاز خردل به ویژه خرد ل کثیف) استفاده کرد. استفاده از سلاحهای شیمیایی در طول جنگ تحمیلی (1367-1359 (توسط عراق، بیش از 100هزار مجروح و شهید در بین نظامیان و مردم بی دفاع کشورمان بر جای گذاشت. با توجه به اینکه نزدیک به 3 دهه از پایان جنگ تحم یلی می گذرد، هنوز اثرات سوء سلاح هایشیمیا یی بر بدن جانبازان شیمیا یی همچنان به قوت خود باقی مانده ؛ اما متاسفانه جنبه زیست محیطی این قضیه مورد غفلت و بی تو جهی قرار گرفته است. دراین مقاله گوشی از اثرات زیست محیطی سلاح های شیمیا یی مورد بررسی قرار خواهد گرفته است. سلاح های شیمیایی اثرات زیانبار و جبران ناپذ یری بر محیط زیست و اکوسیستم مناطق آلوده دارند که از جمله می توان ایجاد خاک سوخته، اختلالات ژنتیکی و توقف رشد گیاهان و اختلالات ژنتیکی ، اختلال در رشد و سقط جنین انسان وحیوانات اشاره کرد .

جنگ تحمیلی، حملات شیمیایى، اثرات زیست محیطی، خاک سوخته ، اختلالات ژنتیکی