رضا قاسمی - دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد ا سلامی وا حد علوم و تحقیقات،تهران،ایران
اسماء عالیشوندی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه آزاد ا سلامی وا حد اراک،اراک،ایران
فاطمه زهرا علیمحمدی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد ا سلامی وا حد علوم و تحقیقات،تهران،ایران
بنفشه هراتی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل،زابل،ایران

ژیوپولیتیک علم مطالعه روابط قدرت هاست. اهمیت حیاتی انرژی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی و بین المللیباعث شده تا نفت و منابع هیدروکربنی به عنوان یکی از عناصر اصلی سیاست جهانی مورد توجه قدرتهای بزرگ قرار گیرد. پس از جنگ جهانی اول نفت از نقطه نظر اقتصادی و سیاسی اهمیت ویژه ای در سیاست جهانی پیداکرده است، به صورتی که پس از جنگ جهانی اول هر یک از قدرتهای جهانی به نوبه خود برای تصاحب این منبعبسیار مهم به عملیات نظامی در مناطق نفت خیز پرداخته اند. بعد از پایان جنگ جهانی دوم تفکرات نظامی-استراتژیک امریکا دچار تحولات بنیادی شد به گونه ای که آمریکا برای تسلط بر مناطق دارای منابع هیدرو کربنی و نفت خام به کنترل و حضور نظامی در این مناطق پرداخت .در این میان موقعیت ویژه خلیج فارس از نظر دارا بودن ذخایر غنی نفت و گاز و منابع هیدرو کربنی توجه قدرت های جهان را به این منطقه معطوف داشته است.آمار و ارقام حاکی از این است که بخش قابل توجهی از ذخایر نفت و گاز دنیا در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس قرار دارد. به عبارت دیگر (حدود دو سوم ذخایر نفت دنیا و یک چهارم از ذخایر گاز جهان ).اهمیت خلیج فارس از آن جهت است که اولا:منطقه خلیج فارس دارای بزرگترین ذخایر نفت و گاز است ثانیا:وابستگی چرخ صنعت غرب به امنیت ترانزیت نفتی در این منطقه.ثالثا:خلیج فارس به لحاظ استراتژیک، دنباله اقیانوس هند است. با توجه اهمیت و نیاز جهان به منابع هیدروکربنی و انرژی به نظر می رسد، منطقه خلیج فارس به عنوان مهم ترین کانون تامین انرژی در زمان حال و آینده درمی آیدو رقابت میان قدرتها برای دست یابی و کنترل انرژی بیشتر و فشرده تر می شود. به همین دلیل این قدرت ها نه تنها چاره ای جز حضور گسترده نظامی در این منطقه نمی بینند بلکه هر روز نیروهای نظامی خود را در افزایش می دهند و رقابت میان این قدرتها و قدرتهای منطقه ای بیشتر خواهد شد. پژوهش حاضردر صدد بررسی تاثیر منابع انرژی بر حضور نظامی قدرت های فرامنطقه ای در منطقه و رقابتهای احتمالی آنها با هم و با قدرتهای منطقه ای در آینده و تحولات احتمالی آن میباشد.

ژیوپولیتیک، انرژی، امنیت، رقابت، ،خلیج فارس،قدرتهای فرا منطقه ای