عبدالله فرجی - عضو هیات علمی گروه جغرافیا دانشگاه رنجان
حسن شادمان - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی گرایش تغییر اقلیم، دانشگاه زنجان
زهره ژیان نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی گرایش سینوپتیک،

گرم شدن زمین موجب دگرکونی الگوی بارش، افزایش تراز آب دریاهای آزاد و کاهش تراز آب دریاچهها همچنین اثرات گستردهای بر گیاهان، حیات وحش و انسانها میشود . یکی از مهمترین پیامدهای محیطی گرمایش جهانی، تغییر در آستانههای حداقل و حداکثر دما است. داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل حداقل دمای روزانه از تاریخ /1/1 1340 تا /10/ 10 1389 خورشیدی میباشد؛ بخش اول این دادهها از پایگاه داده اسفزاری استخراج شده است و بخش دوم آن شامل دادههای حداقل دمای روزانه 282 ایستگاه سینوپتیک طی سالهای 1383 تا 1389 از سازمان هواشناسی ایران تهیه و بعد از هم بعد کردن با شبکه اسفزاری به آن اضافه شد. برای تعیین شب گرم از صدک 90 هر یاخته در هر روز استفاده شد و شبهای گرم با سطح پوشش 30 درصد به بالا به عنوان فراگیر انتخاب شد. به عبارتی هر روزی که دمای حداقل در بیش از 30 درصد یاختهها، مساوی یا بیشتر از صدک 90 همان یاخته در آن روز بود به عنوان شب گرم فراگیر در نظر گرفته شد. در کل تعداد وقوع گرمای شبانه فراگیر در طول دوره آماری 1508 مورد میباشد و بطور متوسط 30 بار در سال رخ داده است. نتایج نشان داد که بیشترین رخداد شب گرم فراگیر در طول دوره آماری مربوط به بخشهای مرکزی ایران شامل دشت کویر و لوت میباشد. فراوانی سالانه آن به سرعت رشد داشته و در مدت 50 سال از 15 به 110 شب در سال رسیده است. به طور میانگین، فراوانی سالانه با نرخ 30شب گرم فراگیر در سال افزایش یافته است. منحنی برازش شده بر روند فراوانی سالانه شبهای گرم فراگیر با معادله درجه 2 نشان داد از ابتدای دوره تا سال 1352 فراوانی شبهای گرم روند کاهشی داشته است. در فاصله سالهای 1352 تا 1360 این روند نزدیک به صفر بوده است و پس از آن فراوانی شبهای گرم فراگیر شروع شده و با شیب زیاد ادامه یافته است. درکل میتوانگفت که فراوانی شبهای گرم فراگیر در ایران با سرعتی نسبتا زیاد در حال افزایش است. این موضوع لزوم توجه بیش تر مدیران در بخشهای مختلف را یادآور میشود و هشداری جدی در رابطه با تغییرات محیطی در ایران است .

روند فراوانی سالانه، شبهای گرم فراگیر، ایران، کمینه دما