زهرا قاسم نژاد - استادیار دانشگاه شیراز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه علوم قرآنی و فقه

؛ حیا واژه ای عربی است، در لغت به مفهوم شرمساری و خجالت (1) توبه و حشمت (2)، عفت و عفاف (3) است. با حیا یعنی عفیف و خجول (4). که در مقابل آن وقاحت و بی شرمی قرار دارد. (این منظور: لسان العرب، ج 8، ص 51: مفردات الفاظ القرآن، ص 270، و این اثیر: نهایه، ج 1، ص 391) در زبان فارسی با کلماتی همچون: شرم و آزرم از آن یاد شده است. برخی واژه حیا را حالت انکسار و شکستگی روانی (طریحی، 1:1408 482/1)، پاره ای آن را انقباض نفس (راغب اصفهانی، 270:1412) و برخی نیز آن را حشمت، وقایه و خودنگهداری (ابن اثیر، 1:1367 /391) حیا، به معنای گرفتگی نفس از چیزی و ترک آن چیز از ترس سرزنش است. (1)