مهسا مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشکده- کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
پوراندخت گلکار - استادیار پژوهشکده زیست فناوری و مهندسی زیستی، دانشگاه صنعتی اصفهان
قاسمعلی گروسی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی، دانشکده- کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

استویا (Stevia rebaudiana) گیاهی از تیره کاسنیان می باشد که به دلیل خاصیت شیرین کنندگی و درمانی برگ آن، از نظر اقتصادی مورد توجه قرار دارد. گلیکوزیدهای استویا کالری نداشته یا حداقل کالری را دارا می باشند. با توجه به اینکه تولید انبوه و سریع متابولیت های ثانویه در مقیاس بالا با استفاده از روش های شیمیایی، مشکل است، کشت بافت استویا راه حلی مناسب برای تولید انبوه متابولیت های مهم ثانویه گیاهی از جمله استویول گلیکوزید می باشد. در مطالعه حاضر به منظور تولید کالوس، از ریز نمونه برگی استویا استفاده شد. تاثیر چهار ترکیب مختلف هورمونی درچهار دوره زمانی بر روی درصد تولید کالوس، وزن تر کالوس و سرعت رشد کالوس بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که هورمون های استفاده شده تاثیر معنی داری بر روی درصد تولید کالوس و سرعت رشد کالوس نداشتند، اما بیشترین وزن تر کالوس (0/096 گرم) متعلق به ترکیب هورمونی 1 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید (NAA)؛ + 0/5 میلی گرم در لیتر بنزیلآمینوپورین (BAP) بود. بالاترین درصد کالوس زایی (81/56%) متعلق به دوره زمانی چهارم، بیشترین وزن تر کالوس (0/104 گرم) متعلق به دوره زمانی سوم و بالاترین سرعت رشد کالوس (0/046 سانتی متر در روز) متعلق به دوره زمانی دوم بود.

استویا، کالوس زایی، کشت بافت، متابولیت ثانویه