نقش توده های جنگلی بر توزیع اجزای بارش در اقلیم نیمه خشک (مطالعه موردی: جنگل های گلیداغی استان گلستان)

پوشش گیاهی نقش بسیار مهمی در مبادلات خدمات هیدرولوژیکی بوم سازگان ناشی از تغییر کاربری بویژه درمناطق نیمه خشک دارد. این تحقیق با هدف اندازه گیری میزان تاج بارش و اتلاف تاجی سه توده بلوط- ممرز، ممرز- بلوط و بلوط - شیردار در منطقه گلیداغی در شرق استان گلستان در طول یکسال انجام گرفت. برای اندازه گیری تاج بارش، 16 عدد جمع آوری کننده ناودانی شکل در زیر تاج پوشش هر یک از تودهها و برای اندازهگیری میزان بارش نیز یک عدد باران سنج در بالای تاج یکی از درختان نصب گردید. مقدار اتلاف تاجی از تفاضلمقدار بارش و تاج بارش بدست آمد. در منطقه پژوهش در طول دوره پژوهش 26 رخداد بارندگی با مجموع بارش604/8 میلی متر ثبت گردید. بین مقدار بارش و تاج بارش، همبستگی مثبت و قوی برای توده بلوط - ممرز (R(2)=0/96)،ممرز- بلوط (R(2)=0/98) و توده بلوط - شیردار (R(2)=0/97) مشاهده شد. در تیپ ممرز- بلوط، بلوط - شیردار و ممرز- بلوط درصد اتلاف تاجی سالانه به ترتیب 36 / 41 ، 52 / 33 ، 16 / 31 درصد و مقدار تاج بارش بهترتیب 6 / 354 ، 402 و 3 / 416 میلی متر بدست آمد که مقدار تاج بارش در تیپ های بلوط - ممرز و بلوط - شیردار اختلاف معنی داری نداشت ولی مقدار تاج بارش آنها بطور معنی داری بیشتر از تیپ بلوط - ممرز بود. بنابراین با توجه به نتایج و با عنایت به رژیم بارش و اهمیت آب در این مناطق، لزوم حفاطت، احیا، توسعه توده های جنگلیبیش از پیش اهمیت پیدا می کند.

Keywords:

باران ربایی , برگاب , تاج بارش , توده جنگلی , جنگل گلیداغی , ساقاب