داود نیک نژاد - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

اندازه گیری رطوبت خاک به روش انعکاس سنج تاخیر زمانی (TDR) یک روش غیرمستقیم، سریع و بی خطر بوده که براساس ثابت دی الکتریک خاک عمل می نماید و دستگاه TDR بر اساس ساختار نرم افزاری موجود در حافظه که توسط شرکت سازنده در آن قرار داده شده است ثابت دی الکتریک را به رطوبت حجمی تبدیل می کند که این نرم افزار در شرایط عادی خاک نتایج قابل قبولی می دهد اما در بعضی شرایط از جمله دمای بالا یا پایین، شوری، ماده آلی و تراکم بالا رطوبت بدست آمده از روش TDR کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی می باشد. بنابراین دستگاه TDR مجددا بایستی واسنجی شود تا بتوان مقدار رسوبت واقعی را از این طریق تعیین نمود. برای این منظور سه نوع خاک با بافت های سنگین، متوسط و سبک درنظر گرفته شد که به ترتیب از اراضی جنگلی، زراعی و مرتعی استان آذربایجان شرقی تهیه شدند. ثابت دی الکتریک خاک ها به تعداد 53 بار در شرایط مختلف رطوبتی (اشباع تا هوا خشک) با دستگاه TDR و هم زمان با آن رطوبت واقعی به روش وزنی در سه تکرار برای هر بافت اندازه گیری شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار اکسل (Excel) بر روی محورهای مختصات برده شد و بهترین معادلات واسنجی برای هرکدام از بافت های خاک ارایه گردید. این معادلات یا مدل هایی که رطوبت واقعی خاک را بر اساس ثابت دی الکتریک خاک محاسبه می نماید از دقت بالایی جهت تخمین رطوبت واقعی خاک برخوردار می باشد. نتیجه دیگر اینکه با سنگین تر شدن بافت خاک ثابت دی الکتریک خاک افزایش می یافت.

رطوبت، خاک، ثابت دی الکتریک، TDR، واسنجی