عادله علی جانپورشلمانی - دانشجوی دکتری فیزیک و حفاظت خاک، دانشگاه زنجان، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
فرود شریفی - دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

جریان آب در رودخانه ها عمدتا ترکیبی از سه جزء اصلی دبی پایه، رواناب تاخیری یا جریان زیر قشری ورواناب سطحی می باشد. هر یک از اجزاء جریان از جمله دبی پایه به وسیله هیدروگراف آن مشخص می شود وبرای تفکیک این اجزاء نیز روش های متعددی ارایه شده است. در واقع شاخص دبی پایه یا BFI حاصل تقسیم دبی آب پایه به حجم کل رواناب هر سال یا کل دوره آماری می باشد. مقادیر شاخص دبی پایه همیشه بین صفر ویک متغیر است. شاخص دبی پایه در واقع بیانگر نسبت رواناب مشتق شده از منابع ذخیره ای حوزه آبخیزمی باشد. این شاخص نشان دهنده مشارکت آبهای زیرزمینی در آبهای سطحی می باشد، هرچه به یکنزدیکتر باشد آب های زیر زمینی منطقه بیشتر است. البته منطقه با نفوذپذیری بالا آب های زیرزمینی بیشتریهم دارد. در بررسی که روی BFI هایی که به تفکیک استان درکل کشور انجام شد، شاخص های دبی آب پایه محاسبه و پس از برآورد انحراف معیار و ضریب تغییرات این شاخص در ایستگاه های هر استان نتایج نشان داد که کردستان (اقلیم مرطوب) با ضریب تغییرات 0/083 دارای حداقل تغییرات و نوسانات آب های زیرزمینی و سیستان و بلوچستان (اقلیم خشک) با ضریب تغییرات 0/553 حداکثر نوسانات آب زیرزمینی را در منطقه داشتهاست. به طور کلی مناطق با اقلیم مرطوب، نیمه خشک و خشک به ترتیب دارای نوسانات آب زیرزمینی از کم بهزیاد هستند.3 دارای حداقل تغییرات و نوسانات آبهای زیرزمینی و

شاخص دبی پایه، هیدروگراف، استان، اقلیم