نقد و بررسی ایده های فلسفی انیمیشن درون-بیرون از نگاه حکمت صدرایی

از دیرباز، متفکران و فیلسوفان، در صدد این بوده اند که ایده های فلسفی های خود را با زبانی بیان کنند که برای عموم مردم هم قابل فهم باشد. چنین آثاری از افلاطون و حتی قبل از او آغاز شده و تا امروز هم در عرصه ی رمان، ادبیات، فیلم، انیمیشن و... ادامه پیدا کرده است. یکی از انیمیشن هایی که در سال 2015 ساخته شده و دارای درون مایه ی فلسفی است، انیمیشن درون- بیرونinside- out است. این انیمشین داستان دختری به نام رایلی است که ما از لحظه ی تولدش با او همراه می شویم. قصه ی اصلی این انیمیشن از زمانی آغاز ی شود که در نوجوانی رایلی، او و خانواده اش مجبور به یک مهاجرت شده و در این کار با مشکلاتی مواجه می گردند. رایلی نوجوان نیز در اینمیان، دچار آسیب هایی روحی می شود. در کنار زندگی رایلی، پنج شخصیت دیگر هم وجود دارند که درون ذهن رایلی هستند. این پنج شخصیت، پنج احساس شادی ، غم نفرت (چندش)، ترس و خشم هستند. این ها به صورت آدمک هایی در ذهن رایلی حضور دارند و تصمیم گیری های او به وسیله ی این پنج حس انجام می شود. در این انیمیشن به گونه ای تصویرسازی می شود که گویی رایلی چیزی بیش از همین پنج حس درونی و مجموعه ی خاطره هایش نیست. هم چنین نشان داده می شود که تصمیم گیری های رایلی، در این اتاق فرمان شکل می گیرد که اداره اش به دست این پنج حس است.دیدگاه این انیمیشن درمورد نقش احساسات شبیه دیدگاه دیوید هیوم است. هیوم در آثار متعددش، بعد از اینکه اشکالاتی به باور نفس را همان مجموعه ی عواطف و خاطرات معرفی می کند. هم چنین از آنجا که هیوم دارای من ، مجرد می گیرد، در دیدگاه ایجابی اش نگرش روانشناسی گری در فلسفه است، تصمیم گیری در انسان را نیز نتیجه ی جعبه ی سیاهی می داند که حاصل ضرب عواطف در هم است. از این رو، نقش پررنگی که این انیمیشن برای عواطف قایل می شود، بسیار شبیه دیدگاه هیوم است.از نظر فیلسوفان اسلامی این دیدگاه به طور جدی محل اشکال است. فیلسوفان اسلامی، علاوه براینکه عاطفه را می پذیرند، برای انسان ساحت های فراتری نیز قایل اند که هویت انسان به آن هاست. هم چنین برای انسان، نوع دیگری از تصمیم گیری را هم نشان می دهند که با دیدگاه این فیلم –وهیوم- دارای تفاوت های اساسی است.

Keywords:

احساس , حافظه , عقل , این همانی شخصی , تصمیم گیری