ابرهیم سراوانی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و دبیر دبیرستانهای زابل
بتول اویسی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و دبیر دبیرستانهای بنجار

تشبیه، در میان شیوه های بیانی و عناصر تصویر ساز شعر فرخی از اهمیت شایانی برخوردار است و نمودار مهارت و خلاقیت شاعر در عرصه صور خیال میباشد. علیرغم جایگاه ویژه این عنصر در اشعار شاعر، پژوهشی شایسته در رابطه با این موضوع صورت نگرفته و اظهار نظرهای مطرح شده به صورت کلی میباشد. بنابراین ضرورت، در این پژوهش سعی شده تا با مطالعه کامل دیوان شعر فرخی، میزان مهارت و خلاقیت وی در عرصه شعر سبک خراسانی با استفاده از عنصر تشبیه، مورد بررسی قرار گیرد. لذا؛ ضمن بررسی تعاریف مختلف تشبیه و دسته بندی های آن و مبنا قرار دادن کاملترین نوع، دیوان فرخی سیستانی مورد مطالعه قرار گرفت و پس از استخراج کلیه ابیاتی که در آنها از تشبیه استفاده شده است، میزان بهره مندی شاعر از انواع متعدد تشبیه و مواد برگرفته در دو سوی آن مشخص گردید. نتایج نشان داد بیشتر اجزای سازنده تشبیهات فرخی از محسوسات مایه می گیرد و حتی بعضی مفاهیم عقلی هم جهت درک بهتر مضمون آنها به حسیات تشبیه می شود. تصویرهای حسی وی، اغلب از طبیعت برگرفته شده و سهم بسیاری را در این میان گلها، گیاهان، باغ و بستان به عنوان عناصر و اجزای طبیعت به خود اختصاص داده و در میان درختان، درخت سرو و از گلها نیز گل لاله، بالاترین آمار کاربرد را داشته است.

فرخی سیستانی، صور خیال، تشبیه