محمد مهدی گودرزی سروش - استادیار معماری،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد همدان
مجید زوراوند - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی،واحدهمدان
علیرضا معالی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی،واحدهمدان

صدها سال است اذان مشخصه شهرهای اسلامی است و امروزه با افزایش مسلمانان در سراسر جهان، مساجد جدیدی در سراسر جهان ساخته می شود. از این رو مسجد، یکی از اساسی ترین عناصر شهر های اسلامی است . اولین و کانونی ترین کارکرد مسجد، داشتن جایگاهی مرکزی و آیینی برای اجرای مناسک دنیایست.اما به واسطه نقش کلیدی این فعالیت های آیینی در حیات اجتماعی جامعه اسلامی، مسجد نیز نقشی کلیدی پیدا کرده است. مسجد به واسطه پیوندی که با زندگی و دینداری مردم داشته، رابطه عمیقی با جریانات و تحولات فرهنگی دارد. در جهان سنتی، مسجد را می توان محلی کانونی برای تجلی قدرت های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و دینی دانست. در نتیجه این پیوند مسجد با زندگی مردم و قدرتهای سیاسی، تحولات جامعه تا حدی بر فضای مسجد نیز موثر بوده است. نوشته حاضر ابتدا سیر تحول معماری مساجد را در ایران به اختصار بیان می کند،سپس مسجد جامع همدان را بر مبنای شواهد و گزارشات و منابع تاریخی به صورتی کلی بررسی کنیم. نکته ای که قابل ذکر است این که با توجه به این که اطلاعات موجود در این زمینه بسیار محدود می باشد سعی شده با استفاده از همین منابع نا محدود و همچنین بازدید و بررسی حضوری در این مسجد مفیدترین اطلاعات در این زمینه ارایه گردد. امید است مطالب ارایه مفید به فایده واقع شود.

مساجد اسلامی، مسجد جامع همدان،معماری