کمیل مومنی دونچال - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی سازی
رامین فضل اولی - دکتر و استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علیرضا عمادی - دکتر و استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

یکی از سازه های موثر بر کاهش انرژی در پایاب سازه های هیدرولیکی، حوضچه آرامش میباشد که با داشتن ضمایم سازه ای خاص و تشکیل پرش هیدرولیکی در آرام نمودن جریان خروجی از سازه ها ایفای نقش مینماید. زبر نمودن بستر، عامل موثری در استهلاک انرژی و کنترل پرش هیدرولیکی به شمار میرود. در این مقاله نتایج بررسی آزمایشگاهی مشخصات پرش هیدرولیکی در حوضچه آرامش پس از عبور جریان از سرریز اوجی با بستری با زبری های عرض و یکپارچه مکعبی، گزارش شده است. زبری های انتخابی با 4 ارتفاع مختلف و در 2 حالت صعودی و نزولی به سمت پایین دست انتخاب شد. مقایسه نتایج بدست آمده با داده های حاصل از پرش هیدرولیکی بر روی بستر صاف نشان داد که مقادیر عمق ثانویه، طول پرش هیدرولیکی و طول غلتاب، در بستر زبر نسبت به بستر صاف به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابند، در حالیکه افت انرژی افزایش می یابد. روند این تغییرات با افزایش عدد فرود و ارتفاع زبری ها افزایش می یابد. در نهایت روابطی برای بدست آوردن عمق مزودج نسبی، افت نسبی انرژی و تنش برشی کف بر حسب عدد فرود جریان فوق بحرانی ورودی برای پرش های تشکیل شده شده بر روی بسترهای زبر ارایه گردید.

افت انرژی، بستر زبر، پرش هیدرولیکی، طول پرش، عمق مزدوج نسبی