مهران رفیعی - دانش آموخته دکتری شهرسازی، پژوهشگر مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی
مرجان صفوی - دانشجوی دکتری مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

وسعت و پیچیدگی موضوع عملکرد محیط زیستی ساختمان های بلندمرتبه، همراه با عدم وجود بازخورد مناسب و اطلاعات در دسترس از عملکرد واقعی ساختمان های بلند، در عمل، در تعیین پارامترهای مناسب و مرتبط و استانداردهای محیط زیستی برای نسل فعلی این نوع از ساختمان ها محدودیت های ایجاد می نماید که موضوعی چالش برانگیز در شهرهای امروزی می باشد.در سناریوی جهانی، مسایل مربوط به ارتفاع، بهره وری از فضا، انعطاف پذیری ساختمان جهت جادادن اضافه به ساکنان، و مصرف انرژی در بین حساس ترین پارامترهای بحث شده در ارتباط با بازده کلی ساختمان های بلندمرتبه می باشد. با این وجود، سه متغیر اول مربوط به ارزش های متعارف معماری تجاری هستند، درحالی که که مسایل انرژی موضوع بیشتر بحث ها در طول چند دهه اخیر بوده است. البته به استثنای چند ساختمان نمادین که آنها به ندرت یک پارامتر طراحی موثر داشته اند.در دیدگاه امروز جهانی برای بیشتر ساختمان های بلندمرتبه سازگار با محیط زیست، شاخص های معمول طراحی تجاری شامل ارتفاع، بهره وری از فضا و انعطاف پذیری جهت جادادن بیشتر مستاجرین همچنین مصرف انرژی، جهت طبقه بندی عملکرد محیط زیستی اینگونه ساختمان ها، بیش از حد ساده هستند. این شاخص ها به تنهایی نمی توانند یک درک جامعی از عملکرد ساختمان های بلندمرتبه با توجه به ارزش های محیط زیستی، معماری و اقتصادی اخیر ارایه نمایند. آنها مسایل کیفیت محیط زیست و سلامت ساکنان، مصرف انرژی، تراکم اشغال شده واقعی، و نهایتا انتشار گازهای گلخانه ای را بررسی نکرده که به مراتب پیچیده تر از شاخص های معمول می باشند. علاوه بر این، بحث گسترده تر در مورد اثرات شهری این ساختمان ها، اغلب نادیده گرفته شده است. از همین رو در این نوشتار بر اساس اصول طراحی محیط زیستی و بهره وری انرژی، برای ارزیابی محیط زیستی ساختمان های بلندمرتبه با رویکرد کیفی به 5 دسته معیار و با رویکرد کمی به معرفی 3 دسته معیار کلی و زیرمجموعه های هر یک پرداخته شده است.

معیار ارزیابی، محیط زیست، ساختمان بلندمرتبه