مصطفی محمدی - انشجوی مقطع کارشناسی، پردیش شهید باهنر بیرجند دانشگاه فرهنگیان
علی سالاری - دانشجوی مقطع کارشناسی، پردیش شهید باهنر بیرجند دانشگاه فرهنگیان
نرجس سالاری - دانشجوی مقطع کارشناسی، دانشکده علوم و معارف قرآنی سبزوار، رشته علوم و فنون قرآیت و تلاوت و کتابت قرآن کریم

با توجه به متمرکز بودن نظام آموزشی در کشور ما و اهمیتی که کتابهای درسی در شکل دادن به روش آموزش معلمان و نیز نحوه ارزشیابی از دانش آموزان دارند،یکی از عواملی که می تواند در جریان آموزش نقش اساسی بازی کند شیوه ارایه محتوا در کتابهای درسی است. پس لازم است برنامه ریزان درسی در تدوین اهداف آموزشی و طراحی کتابهای درسی این مهم را مد نظر قرار دهند و برای انجام آموزش و تدریس به صورت فعال برنامه ریزی کنند.هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمانی پایه ی چهارم ابتدایی (متن، پرسش ها و تصاویر) از منظر فعال و غیر فعال بودن بر اساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 1395-1394 است.بر اساس این تحلیل، ضریب درگیری دانش آموزان در سه مولفه ی متن ، پرسش و تصویر های کتاب بر اساس چهار فرضیه مورد توجه قرار گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق شامل تمام محتوای کتاب هدیه های آسمان پایه چهارم ابتدایی و روش نمونه گیری چند مرحلهای می باشد که به صورت طبقهای از هر 12 صفحه 2 صفحه به صورت تصادفی انتخاب شده است. روش تحقیق، از نوع تحلیلی بوده و برای بررسی داده ها و اطلاعات از ارزشهای مناسب آمار توصیفی مانند: فراوانی، درصد فراوانی، رسم جدول، محاسبه ضریب درگیری دانش آموزان با متن ، تصاویر و پرسشها استفاده شده است.نتایج به دست آمده نشان می دهد که متن کتاب هدیه های آسمانی با ضریب درگیری 0/13 متنی غیر فعال و غیر پویا است و بیشتر به بیان حقایق و ارایه اطلاعات می پردازد. پرسش های کتاب با ضریب درگیری 2/8 نشان می دهد که پرسش ها فعال و پویا هستند و زمینه را برای یادگیری فعال فراهم می کنند. اما تصاویر کتاب هدیه های آسمانی با ضریب درگیری 0/66 نشان دهنده ی غیر فعال و غیر پویا بودن تصاویر است و زمینه را برای فعالیت فراهم نمی کند. بنابراین، متن و تصاویر کتاب هدیه های آسمانی پایه چهارم ابتدایی 1395-1394 به روش غیر فعال و پرسش های کتاب به روش فعال تدوین شده اند.

تحلیل محتوا، دوره ابتدایی،کتاب هدیه های آسمان، ویلیام رومی