جمشید صدر کریمی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
مجید کیانی - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبری
بهنام فخری - کارشناس ارشد ژئوتکنیک، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

سد گتوند علیا بر روی رودخانه کارون در جنوب غربی ایران واقع شده است. در این مقاله، مدل دو بعدی و سه بعدی این سد، پی و تکیه گاه ها ایجاد شده و تحلیل های تراوش متعددی بر روی آنها صورت گرفته است. سپس رگه های ژیپس موجود در پی آغاز جاری به مدل اضافه شده و رفتار هیدرولیکی این رگه ها در حاضر فشار هیدرولیکی مخزن سد مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این بررسی تعیین الگوی تراوش از پی سد و مقایسه آن با حالتی است که رگه های ژیپس ازمدل حذف شده باشد. نتیجه تحلیل ها حاکی از تفاوت فاحش دبی خروجی از سد در مدل دو بعدی و سع بعدی می باشد. بطور کلی دبی خروجی از سد درمدل سه بعدی 2تا4 برابر بیشتر از مدل می باشد. این مساله می تواند ناشی از حذف تصویربردار سرعت درراستاهای خارج از مقطع مدل بعدی باشد. موقعیت سطح آزاد جریان آب در مدلهای سه بعدی بالاتر از موقعیت خط آزاد جریان آب در مدل دو بعدی می باشد. به عبارتی فشارهای منفذی در مدل دو بعدی کمتر از فشارهای منفذی در مدل سه بعدی است. با افزایش عمق پی، نفوذپذیری معادل توده شامل رگه های ژیپس کاهش می یابد. ملاحظه شد که نرخ افزارش دبی خروجی از سد در اثر انحلال، رگه های ژیپس تابع توان سوم عرض درزه است. با وجود پرده اب بند به عمق 170 متر، پیش بینی می شود که انحلال کامل ژیپس باعث افزایش دبی خروجی از سد تا 18 متر مکعب بر ثانیه خواهد بود.

ژیپس ، سد خاکی ، تحلیل تراوش سه بعدی ، نفوذپذیری ، سد گتوند علیا