علی تدین - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
لیدا هاشمی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه شهرکرد
محمود خدام باشی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

به منظور بررسی مراحل فنولوژیک، ویژگیهای مورفولوژیک، مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد دانه، همبستگی بین ویژگیها و تعیین پارامترهای موثر بر عملکرد دانه در 10ژنوتیپ عدس در شرایط شهرکرد، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 85-1384 اجرا شد. نتایجتجزیه واریانس ویژگیهای مختلف، حاکی از اختلاف معنیدار بین ژنوتیپها بود. با توجه به همبستگی منفی و بسیار معنیدار بین درجهروز رشد لازم از کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک با عملکرد دانه، هرچه ژنوتیپهای موردنظر زودرسترباشند و بتوانند قبل از مواجهه با دمای بالا، رشد رویشی مطلوبی داشته باشند، عملکرد بیشتری تولید مینمایند. این موضوع در مورد ارقام Precoz و L3685 بعنوان زودرسترین و پرمحصولترین ژنوتیپها صادق بود. وزن 100دانه همبستگی منفی و بسیار معنیداری با ویژگیهای تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته نشان دادکه با توجه به همبستگی مثبت و معنیدار تعداد دانه در بوته و تعداد غلاف در بوته با عملکرد دانه انتظار میرود که ژنوتیپهای دارای وزن 100دانه کمتر از طریق تعداد بیشتر غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته جبران کاهش عملکرد رانمایند. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون برای عملکرد دانه و اجزای آن و نیز میزان تاثیر همزمان هر کدام از ویژگیهای مورفولوژیک بر عملکرد دانه نشان داد که به ترتیب وزن 100دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته بیشترین اثررا بر روی عملکرد دارا هستند. در بین اجزای عملکرد وزن 100دانه همبستگی ژنتیکی بالاتری با عملکرد دانه نشان داد و دارای بالاترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه بود. لذا این جزء عملکرد بعنوان بهترین معیار برای انتخاب غیرمستقیم به منظور افزایش عملکرد محسوب میشود. بر اساس دندروگرام حاصل از تجزیه خوشهای ژنوتیپهای پرمحصول و کممحصول در دو گروه مجزا دستهبندی شدند. در ضمن پرمحصولترین و زودرسترین آنها در یک گروه قرار گرفتند.

اجزای عملکرد دانه، تجزیه خوشهای، تجزیه رگرسیون، عملکرد دانه، ویژگیهای فنولوژیک،ویژگیهای مورفولوژیک