حسین صداقت خواهی - کارشناس ارشد زراعت، دانش آموخته دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی پارسا - اعضای هییت علمی دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - اعضای هییت علمی دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالرضا باقری - اعضای هییت علمی دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد

بهمنظور بررسی عکسالعمل ویژگیهای فنولوژیک و مورفولوژیک ژنوتیپهای نخود متحمل به سرما به کشت انتظاری در شرایط آب و هوایی مشهد، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 86-1385 انجام شد. آزمایش در قالب طرح لاتیس با سه تکرار و هر تکرار شامل نه بلوک و هر بلوک دارای نهکرت، انجام گرفت و تیمار مورد مطالعه، 81ژنوتیپ متحمل به سرمای نخود انتخابی از مطالعات قبلی بود. بر اساس نتایج، تفاوت میان ژنوتیپهای مورد آزمایش از نظر طول مراحل نمو (شامل کاشت تا سبزشدن، سبزشدن تا گلدهی، گلدهی تاغلافدهی و غلافدهی تا رسیدگی) و ویژگیهای مورفولوژیک (شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخهها در بوته) معنیدار بوده (05/0≤p (و تنوع قابلملاحظهای در بین ژنوتیپها مشاهده شد. درصد بقاء در 73درصد از نمونهها بیش از 75درصد بود. همچنین عملکرد دانه برای حدود 32درصد از نمونهها بیش از 40گرم درمترمربع بود. دوره رشد رویشی، دوره رشد زایشی و ارتفاع بوته، از مهمترین ویژگیهای تعیینکننده عملکرد در این آزمایش بودند. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که در کلکسیون نخود مشهد، نمونههای سازگار به کشت انتظاری دیم با ویژگیهای زراعی مناسب برای این سیستم کشت، وجود دارد.

تحمل به سرما، کشت انتظاری، نخود، ویژگیهای فنولوژیک و مورفولوژیک