جعفر زارع زارگز - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
محمد گلوی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

کمبود آب، مهمترین عامل محدودکننده تولیدات زراعی در مناطق خشک و نیمهخشک است؛ لذا بررسی اثرات کمآبیاری بر رفتار گیاهان زراعی از اهمیت بهسزایی برخوردار میباشد. بهمنظور ارزیابی اثر زمĤنهای مختلف تنش خشکی بر ویژگیهای فنولوژیک ماش، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار درمزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال زراعی 1389-1388 بهاجرا درآمد. کمآبیاری شامل 1 (آبیاری بر اساس 45درصد تخلیه رطوبت قابلاستفاده خاک در کل دوره رشد (شاهد)، 2 (آبیاری بر اساس70درصد تخلیه رطوبتقابلاستفاده خاک در کل دوره رشد، 3 (آبیاری بر اساس70درصد تخلیه رطوبت قابلاستفاده خاک در مرحله رویشی (از کاشت تا گلدهی) و 4 (آبیاری بر اساس70درصد تخلیه رطوبت قابلاستفاده خاک در مرحله زایشی (از گلدهی تا رسیدگیکامل) بهعنوان عامل اصلی و ارقام ماش (رقم محلی سیستان، گوهر و پرتو) بهعنوان عامل فرعی لحاظ شدند. نتایج نشانداد که اثر تیمارهای کمآبیاری، رقم و برهمکنش آنها بر ویژگیهای فنولوژیک شامل تعداد روز از کاشت تا ظهور جوانه گل، تعداد روز از کاشت تا رسیدن اولین نیام، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی کامل و تعداد روز از ظهور جوانه گل تارسیدگی کامل، و نیز عملکرد و اجزای عملکرد، بسیار معنیدار بود. اما اثر کمآبیاری بر تعداد روز از ظهور جوانه گل تا رسیدگی کامل تنها در سطح 5درصد معنیدار بود. نتایج نشان داد که رقم محلی سیستان، مقاومترین رقم در برابر اعمال کمآبیاری در مراحل مختلف نموی بود و بیشترین عملکرد دانه و بالاترین مقادیر اجزای عملکرد را به خود اختصاص داد.

پرشدن نیام، تخلیه رطوبت، کمآبیاری، گلدهی، عملکرد دانه، ماش، ویژگیهای فنولوژیک