هانیه فیروزی - دانشجوی کارشناسی ارشد سبزیکاری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
همت اله پیردشتی - دانشیار، گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیستفناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سیدجابر حسینی - کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه تربیت مدرس

حفظ محیط زیست و تولید محصولات کشاورزی سالم، در حال حاضر از اهداف مهم کشاورزی پایدار است. همچنین با توجه به فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، تحقیقی بهمنظور بررسی اثر باکتریهای محرک رشد بربرخی از صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو رقم گیاه لوبیا سبز در مقاومت به تنش شوری در آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریدر سال 1391 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل رقم در دو سطح (بومی و هیبرید)، تنش شوری در چهار سطح (0،5/2 ،5 و 5/7 دسیزیمنس بر متر کلریدسدیم) و همچنین پیشتیمار باکتریهای محرک رشد در دو سطح (عدمتلقیح وتلقیح باکتری حاوی آزوسپیریلیوم برازیلنس و ازتوباکتر کروکوکوم) بودند. صفات مورد اندازهگیری شامل: وزن تر و خشکبرگ، سطح و تعداد برگ، تعداد و طول دمبرگ، وزن تر و خشک دمبرگ، کلروفیل a ،کلروفیل b ،b+a ،کاروتنویید،SPAD و وزن تر غلاف که عملکرد در نظر گرفته شد. نتایج حاکی از آن بود که اثر متقابل رقم و باکتری در تمامیرنگدانههای مورد مطالعه و همچنین صفات وزن تر، خشک بوته و سطح برگ معنیدار بود. در این برهمکنش، تلقیحباکتری باعث افزایش 11 درصدی سطح برگ نسبت به تیمار عدم تلقیح شد. اثرات متقابل رقم و شوری نیز در تمامیرنگدانههای مورد مطالعه بهجز عدد SPAD و صفات مورفولوژیک (وزن تر ساقه، وزن تر و خشک برگ، سطح برگ، وزنخشک دمبرگ) و عملکرد بیولوژیک غلاف اثر معنیداری داشت. حداکثر عملکرد بهمیزان 6/3 گرم در بوته در تیمار رقمهیبرید و شوری 5/2 دسیزیمنس بر متر مشاهده شد. اثر متقابل باکتری و شوری علاوه بر تمامی پارامترهای بیوشیمیاییمورد مطالعه بهجز کاروتنویید، صفات وزن تر و سطح برگ، وزن تر و خشک دمبرگ، و عملکرد معنیدار بودند. تیمارتلقیح باکتری در تمامی سطوح مورد بررسی بر عملکرد موثر بود و تیمار 5/2 دسیزیمنس بر متر و تلقیح، بیشترین عملکرد غلاف را بهخود اختصاص داد که نسبت به تیمار عدم تلقیح 34 درصد افزایش داشت. در مجموع نتایج حاصل ازاین پژوهش بیانگر نقش مفید باکتریهای افزاینده رشد در فرآیندهای بیوشیمیایی، مورفولوژیکی و همچنین بهبود رشدی گیاه بهویژه در شرایط تنش شوری ملایم است.

آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر، تلقیح، کلروفیل، هیبرید