مجید وزیری - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
مهدی براتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

یکی از قواعد پذیرفته شده در فقه امامیه، قاعده وزر میباشد که طبق آن مجرم باید به تنهایی درد ورنج مجازات را تحمل کند، این قاعده که عقل کاملا آن را منطقی می یابدو در قرآن کریم نیز با آیاتی متعددی نظیر لا تزر وازره وزر اخرى . (164 انعام) مورد پذیرش واقع شده در حقوق موضوعه با عنوان اصل شخصی بودن مجازات ها شناخته می شود که بعد ازانقلاب کبیر فرانسه وارد حقوق جزای کشور های اروپایی گردیده است . در فقه اسلامی و همچنین حقوق موضوعه، درباره استثناءپذیر بودن یا نبودن این قاعده اختلاف نظر وجود دارد از جمله ضمان عاقله ،ضمان جریره،مسیولیت دولت در خطای قاضی در فقه و مسیولیت کیفری ناشی از عمل دیگری ،مسیولیت کیفری اشخاص حقوقی در حقوق موضوعه،که در این مقالهبا بیان نظرات علما و همچنین استفاده از ق.م.ا مصوب سال 1392 در پاسخ به این سوال که آیا موارد ذکر شده شده میتواند استثنایی بر این قاعده باشد، هر یک از این نظریات را در حیطه گستره این قاعده مورد بررسی قرار داده و در نهایت پس از بررسی دلایل، به بیان نظریه مقبول که معرفی این قاعده بعنوان اصلی استثنا ناپذیر است، می پردازیم.

قاعده وزر، اصل شخصی بودن، مسیولیت کیفری، ضمان عقل